- Narodziny Epoki
Nazwa epoki ma w sobie wiele znaczeń.
Po pierwsze oznacza odrodzenie człowieka, zerwanie ze średniowiecznym ideałem ascezy na rzecz dostrzeżenia i podkreślenia znaczenia godności ludzkiej i wartości jej ziemskiego życia.
Po drugie – odrodzenie nauki i sztuki, jako tych stron ludzkiego bytowania na ziemi, które ubogacają duszę i sprawiają, że droga człowieka do osiągnięcia duchowej doskonałości, do wewnętrznego odrodzenia samego siebie, staje się łatwiejsza i bogatsza o nowe doznania.
Po trzecie – odkrycie świata, który po średniowiecznym zamknięciu wokół pojęć dobra i zła, zyskuje nowe, nieograniczone przestrzenie, będące polem dla ludzkiej aktywności.
I wreszcie – odrodzenie starożytności, która w tej epoce stała się punktem odniesienia oceny sztuki, nauki, kultury i człowieka – jego postaw, stosunku do samego siebie i innych ludzi, stosunku do społeczeństwa i ojczyzny.
Myślą przewodnią humanistów stało się powiedzenie rzymskiego poety Terencjusza: „Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”.
Renesans narodził się we Włoszech w XIV wieku. To stamtąd na resztę Europy zaczęły promieniować nowe ideały i prądy. Włochy właśnie były ojczyzną genialnych artystów, naukowców, wynalazców, filologów i pisarzy.
Główny prąd umysłowy nowej epoki to humanizm. Ośrodkiem, w którym działali najwybitniejsi humaniści była m.in. Florencja. Również w innych miastach Europy, na uniwersytetach, popularne stawały się studia nad kulturą, sztuką, językami Antyku. Nauki, które zajmowały się językiem i literaturą, nazywano humanistycznymi. By badać dorobek antyku, należało znać trzy starożytne języki – łacinę, grekę i hebrajski. Dawało to możliwość czytania w oryginale dzieł starożytnych mistrzów i filozofów, a w dalszych następstwach pozwalało stworzyć nowe interpretacje dzieł Antyku.
Z dawnej alchemii powstała w Odrodzeniu chemia, z astrologicznych horoskopów – astronomia, z przekazywanych często drogą ustną baśni i legend o nieznanych krainach narodziły się nauki geograficzne i kartografia. Renesans dał też początek naukom medycznym i przyrodoznawstwu.
Początki epoki wiązały się ogólnie rzecz biorąc z dotarciem do źródeł – zarówno literackich, jak i kulturowych oraz naukowych. Odrzucenie tradycyjnych interpretacji świata, kształtowanych w Średniowieczu, zaważyło na wyzwoleniu samodzielnego myślenia o świecie u człowieka Renesansu i stworzyło możliwości rozwoju indywidualności twórczych tego okresu historii.
Człowiek renesansu – definicja
Określenie „człowiek renesansu” oznacza osobę posiadającą wiedzę z wielu dziedzin, człowieka wybitnie uzdolnionego i wszechstronnie wykształconego. Człowiek renesansu bardzo chętnie wykorzystuje w praktyce przyswojone informacje i doskonali swoje umiejętności. Posiada szerokie zainteresowania i rzadko ogranicza je jedynie do jednej dyscypliny.
Cechy człowieka renesansu
- Chętnie doskonali się w wielu dziedzinach – inaczej niż w średniowieczu, gdy każda funkcja była przypisana do poszczególnej jednostki, w renesansie dużą wagę przywiązywano do rozwoju. Wiele osób dążyło do tego, by specjalizować się w kilku umiejętnościach. Tym samym malarze chętnie uczyli się sztuki rzeźbiarskiej, a naukowcy interesowali się życiem społecznym.
- Kieruje się zasadami antycznej harmonii – człowiekowi renesansu zależało na tym, by odnaleźć balans pomiędzy różnymi sferami życia i różnymi rodzajami aktywności. Nie dzielił świata na sferę duchową i materialną, a wyznawał ich harmonijne połączenie.
- Cechował się zamiłowaniem do filozofii – człowiek renesansu chciał przede wszystkim mądrze wykorzystywać swoją wiedzę. Sięgał więc nie tylko do traktatów z różnych dziedzin, ale również do filozofii, która pomagać miała mu w zrozumieniu otaczające go rzeczywistości.
- Zdobywał wykształcenie – człowiek renesansu bardzo często sięgał po wiedzę z wielu obszarów. Równie chętnie uczył się języków, szczególnie greki i łaciny. Powodem tego była panująca w renesansie fascynacja kulturą starożytnych Grecji i Rzymu. Człowiek renesansu, znając języki klasyczne, mógł studiować antyczne dzieła i rozwijać swoją wiedzę o świecie.
Człowiek renesansu charakteryzował się jednak przede wszystkim ściśle humanistycznym podejściem do życia – interesował go człowiek, jego życie, sposób funkcjonowania i możliwości rozwoju własnego. Nie oznacza, to, że renesansowy myśliciel zajmował się wyłącznie naukami humanistycznymi w dzisiejszym rozumieniu. Z powodzeniem rozwijał on swoje pasje zarówno do literatury, jak i botaniki czy matematyki. Chciał przede wszystkim poznać reguły działania świata i życia. Człowiek renesansu nie zgadzał się z podziałem nauk na duchowe i materialne.
CZŁOWIEK RENESANSU
Nowa epoka wyznaczyła jednostce nowe miejsce w świecie i określiła nowe horyzonty. Człowiek renesansu musiał być wyposażony w nowe cechy. Powinien to być człowiek:
– umiejący docenić wartość życia i zauważający jego uroki (epikureizm);
– spokojny i pełen dostojeństwa wobec przeciwności losu (stoicyzm);
– korzystający z uciech życia z radością, ale i umiarem (horacjanizm; złoty środek);
– wrażliwy na piękno kobiet;
– pobożny, ale bez fanatyzmu;
– ufający Bogu, ale bez dewocji;
– wdzięczny Bogu za dzieło stworzenia (uważający Boga za architekta świata i dobroczyńcę ludzkości);
– baczny obserwator, dostrzegający niedostatki natury ludzkiej;
– dowcipny i dworny, ale bez przesady i nadmiaru;
– skłonny do zadumy nad sprawami wielkiej wagi, jak np. kwestie obrony granic Rzeczypospolitej;
– poeta-doctus umiejący docenić wartość swojej poezji;
– żyjący zgodnie z rytmem natury, głoszący pochwałę życia wiejskiego;
– ceniący spokój i stabilizację żywota szlachcica-ziemianina.
Człowiek renesansu – przykłady
Do najbardziej charakterystycznych ludzi renesansu możemy zaliczyć przede wszystkim tych artystów i myślicieli, którzy interesowali się wieloma dyscyplinami i rozwijali swoje umiejętności na wielu polach. Wyróżnić należy:
- Michała Anioła – włoskiego malarza, poetę, architekta i rzeźbiarza, autora wielu znanych rzeźb i sławnych fresków w Kaplicy Sykstyńskiej. Twórcy zależało przede wszystkim na harmonijnym połączeniu pomiędzy rzeźbą a architekturą. Michał Anioł pobierał również nauki o ciele człowieka, by móc dokładniej pracować nad swoimi rzeźbami.
- Leonardo da Vinci – a więc sztandarowy przykład człowieka renesansu. Leonardo da Vinci był nie tylko malarzem, ale również kreatywnym architektem. Wiele jego projektów wyprzedzało epokę i stało się inspiracją dla kolejnych pokoleń. Da Vinci interesował się również budownictwem i architekturą, a także matematyką i anatomią. Na zamówienie wielu władców europejskich projektował oraz malował nie tylko budowle czy obrazy, ale również rozmaite, kreatywne, urządzenia czy maszyny bitewne.
- Mikołaja Kopernika – duchownego, ale także lekarza, astronoma i prawnika pochodzenia polskiego. Kopernik stanowił przykład humanisty, który nie oddzielał od siebie nauk duchowych i materialnych. Twórca dzieła „O obrotach sfer niebieskich” i teorii heliocentrycznej, które spowodowały, że został potępiony nie tylko przez Kościół, ale także jego odłamy.
- Galileusza – filozofa, matematyka, astronoma, ale także fizyka i naukowca. Galileusz był wielkim zwolennikiem teorii Kopernika, za co został skazany przez inkwizycję na areszt domowy i zmuszony do publicznego odwołania swoich poglądów. Jako pierwszy posługiwał się w swoich badaniach przyrodniczych doświadczeniami, również za sprawą własnoręcznie skonstruowanych przez siebie narzędzi, co pozwoliło mu na przedstawianie jasnych dowodów naukowych, opartych na wnikliwych badaniach.
Człowiek renesansu to osoba, która fascynuje się światem i z zaangażowaniem zgłębia jego sekrety
Zadania domowe do wykonania
2. Osoby nieobecne prosze zrobic notatki do zeszytu z ostaniej lekcji ( podrecznik od str. 96 do 103) i ogladnac krotki film o Zamosciu Renesansowe miasto idealne. Zamość to perła na mapie Polski.
3. Osoby nieobecne prosze zrobic cwiczenia z ksiazki: Sprawdz czy rozumiesz str. 99 /I, Cw. 2, 4/101, Cw. 1/ 105 oraz prosze przeczytac o odrodzeniu w Polsce. Co mialo wplyw na rozwoj renesansu?
4. Zadanie domowe dla wszystkich: Uloz zdania rozwiniete z podanymi wyrazami: Drukarz, Ksiazka, Poeta, Reformacja, Odkrycia, Mecenat, Odrodzenie, Zamosc, Mikolaj Kopernik.
5. Opracuj slowniczek wyrazow zwiazanych z odrodzeniem i wpisz do zeszytu. Np. renesans, fraszka, mecenat, reformacja, humanizm itd. przynajmniej 20 wyrazow i co oznaczaja jednym zdaniem.
