- Ktore wartosci cenil czlowiek renesansu prawie 500 lat temu?
- Na czym najbardziej zalezalo w zyciu Kochanowskiemu?
- Czy zgadzasz sie z Janem Kochanowskim, ze zdrowie i rodzina sa najcenniejsze w zyciu czlowieka?
- Pojecie Fraszka
- Co to sa wartosci? Przedstaw swoje wartosci co jest dla ciebie wazne w zyciu?
- Analiza i czytanie wybranych fraszek. ( „Na lipe” recytacja link, „Na Dom w Czrnolesie”, „Na zdrowie”)
- Sluchanie poezji Jana Kochanowskiego
Na dom w Czarnolesie – renesansowa pochwała Boga i domu
Na dom w Czarnolesie
Panie! to moja praca, a zdarzenie Twoje; (1)
Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!
Inszy niechaj pałace marmórowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają, (2)
Ja, Panie, niechaj mieszkam w mym gniaździe ojczystym,
A Ty mię zdrowiem opatrz i sumieniem czystym, (3)
Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. (4)
- (1) Apostrofa do Boga – ale – uwaga nie bez pominięcia siebie! Bóg to uczynił, ale człowiek swoją pracą zrealizował. To ślad humanizmu. Ten dom to dwór w Czarnolesie – tu rodzi się literacki mit dworu polskiego.
- (2) Poeta odcina się od wielkopańskich siedzib. jest to też znak czasów – dążenie ludzi do dostatniego i wystawnego życia.
- (3) Dom – ojczyste gniazdo. Miłość do rodzinnego domu, własnego, odwołanie do korzeni – to także rys renesansowy.
- (4) Kodeks wartości uznawanych za najważniejsze przez renesansowego poetę: zdrowie, sumienie, uczciwość, życzliwość ludzi, dobre obyczaje i spokojna starość. Jest to pragnienie życia pełnego harmonii.
Oto fraszka, która jest dziękczynieniem wzniesionym ku Bogu za dom, piękno natury, harmonię ludzkiego życia. Poeta, choć składa Bogu hołd, nie pomija pierwiastka ludzkiego, wkładu człowieka w otaczający go świat. Bóg stwarza, Bóg błogosławi, ale – to moja praca. Dom w Czarnolesie – ukochany, musiał być schronieniem, ostoją, prawdziwym domem. Marmury i pałace zostawia poeta innym, sam wyznacza zbiór wartości, które dają człowiekowi spokój i szczęście: zdrowie, czyste sumienie, ludzka życzliwość, uczciwe pożywienie, dobre obyczaje i „nieprzykra starość”. Może to jest sposób na życie?
- Tworzenie mapy myśli: „Korzyści płynące dla duszy i ciała”
- Technika „niedokończonych zdań” „Drzewa dają nam …” –
- Praca samodzielna „Korzyści dla ciała i duszy”, opisane w wierszu „Na lipę” Jana Kochanowskiego
„Na lipę” Jan Kochanowski
„Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie
Jako szczep najpłodniejszy w hesperyskim sadzie.”
Pytania do uczniow
- Kto wypowiada sie we fraszce? Podmiotem lirycznym jest lipa
- Lipa mowi i chwali sie swoimi zaletami. Jaki srodek stylisyczny zastosowal poeta? (personifikacje czyli uosobienie poniewaz lipa zachowuje sie jak czlowiek.
- Podkresl lub wymien archaizmy, czyli wyrazy ktore wszyszly z uzycia.
- Uzupełnij mapę myśli. „Korzyści dla ciała i duszy”, opisane w tekście poetyckim „Na lipę” Jana Kochanowskiego; wyszukane w tekstach informacyjnych.