Na zajeciach w szkole polskiej 13 listopada rozmawialismy o bardzo waznym swiecie jakim jest Odzyskanie przez Polske niepodleglosci. w 1918 roku
Analizowalismy tez slowa Piesni Legionow Polskich, piesn ta dodawala nadziei i optymizmu, ktora zawsze budzila zapal, rozgrzewala do walki i patriotyzmu, wyrazala nadzieje i wiare w odzyskanie wolnosci. Podrecznik strona 257-260 oraz notatki ksero. Wszyscy moi uczniowie musza znac na pamiec nasz hymn narodowy. To bardzo wazne!
Symbole narodowe podkreślają charakter i niezależność kraju, do którego należą. Najczęściej wywodzą się z historii danego narodu, co sprawia, że służą budowaniu postaw patriotycznych. Patriotyzm jest postawą zakładającą miłość, oddanie i szacunek dla własnej ojczyzny; patriota jest gotowy do wyrzeczeń i poświęceń na rzecz własnego narodu w czasie, który tego wymaga, ale kultywuje także tradycję i kulturę swojego kraju w czasie pokoju. Do polskich symboli narodowych zaliczamy flagę, godło oraz hymn. Te symbole narodowe są ustalone prawnie przez specjalną ustawę. Niektórzy uważają, że za symbole narodowe można uznać także inne rzeczy – takie jak tradycje, stroje ludowe, legendy, a nawet mundury wojskowe.
Polska flaga istnieje w dwóch wariantach – pierwszy zawiera tylko barwy Polski, drugi ma dodatkowo polskie godło pośrodku białego pasa.
Godło Polski to zwrócony w prawo orzeł biały w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem. Pochodzi od dynastycznego herbu Piastów. Jedna z legend o Lechu, czyli założycielu państwa Polan głosi, iż podczas podróży ujrzał on na drzewie wyjątkowo duże gniazdo. W gnieździe siedział orzeł biały, który pilnował swoich dzieci. Kiedy zauważył Lecha, rozpostarł szeroko skrzydła na tle zachodzącego słońca; spowodowało to zachwyt Lecha, który postanowił w tym miejscu osiąść i założyć gród (współczesne Gniezno), a także umieścić orła we własnym herbie. W późniejszym czasie orzeł znalazł swoje miejsce na monetach, chorągwiach i tarczach państwa Piastów. Godło widnieje na budynkach administracji publicznej w Polsce, a także w sądach oraz szkołach. Dodatkowo godło znajduje się na wszystkich polskich monetach.
Hymny w historii Polski
Hymn państwowy to uroczysta, oficjalna pieśń o patriotycznym charakterze; stanowi jeden z symboli państwowych. W czasie polskiej historii funkcję hymnu pełniło kilka utworów. Najważniejsze z nich to Bogurodzica, Gaude Mater Polonia, Rotaoraz Mazurek Dąbrowskiego, czyli aktualny hymn.
Bogurodzicato najstarsza pieśń o tematyce religijnej z polskimi słowami. Jej najstarszy zachowany zapis pochodzi z 1407 roku, jednak sama pieśń powstała wcześniej; autor nie jest znany. Była wykonywana zarówno podczas liturgii kościelnej, jak i przez polskie rycerstwo (m. in. przed bitwą pod Grunwaldem). Służyła także jako pieśń koronacyjna polskich królów.
Gaude Mater Polonia, to kolejny ze średniowiecznych hymnów o tematyce religijnej. Autorem jest biskup polski Wincenty z Kielczy. Pierwsze wykonanie pieśni miało miejsce w 1254 roku. Opowiada ona o życiu świętego Stanisława, uznawanego w średniowieczu za patrona Polski. Hymn szybko zyskał znaczenie narodowo‑patriotyczne, a wśród jego istotnych wykonań można (po raz kolejny) wskazać bitwę pod Grunwaldem – tym razem jednak już po zwycięstwie.
Rota, to wiersz Marii Konopnickiej, napisany w 1908 roku jako protest przeciwko germanizacji ludności polskiej. Dość szybko pierwsze trzy zwrotki wiersza zostały zaadaptowane jako tekst polskiej pieśni patriotycznej; muzykę napisał Feliks Nowowiejski. Także Rota jest w pewien sposób połączona z bitwą pod Grunwaldem – pierwsze publiczne wykonanie tego hymnu miało miejsce w 1910 roku, podczas rocznicy polskiego zwycięstwa nad Krzyżakami i odsłonięcia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. Rota po odzyskaniu przez Polskę niepodległości była jedną z kandydatek do roli hymnu państwowego.Wysłuchaj Bogurodzicę
Powstanie Mazurka Dąbrowskiego
Obecnie rolę hymnu Polski pełni Mazurek Dąbrowskiego. Początkowo był nazywany Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech. Tekst stworzył Józef Wybicki w 1797 roku we Włoszech. Zarówno pierwsza nazwa, jak i część słów Mazurka Dąbrowskiego łączy się w nierozerwalny sposób z kontekstem historycznym, w którym hymn powstał. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku Polacy szukali sposobu odzyskania niepodległości. W 1797 roku udało im się osiągnąć porozumienie z Napoleonem Bonaparte, jednym z generałów francuskich (w tamtym okresie Francja była w stanie ciągłych wojen z Austrią, Prusami i Rosją, czyli zaborcami Polski). Ponieważ Napoleon stacjonował we Włoszech od 1796 roku, to dzięki jego staraniom Polakom udało się porozumieć z Republiką Lombardzką, co doprowadziło do powstania Legionów Polskich. Spory udział w tym przedsięwzięciu miał generał Jan Henryk Dąbrowski, dzięki któremu legiony miały zbliżone do polskich mundury, a także polskie stopnie i komendy. Powstanie Legionów Polskich dało olbrzymią nadzieję oraz wzbudziło patriotycznego ducha w wielu środowiskach, czego wyrazem było powstanie hymnu.
Zadanie domowe na 20 listopada na zajecia wirtualne (online)
Uloz i narysuj krzyzowke dla kolegi, kolezanki do rozwiazania z tematow przerobionych w klasie (epoka sredniowieczna z podrecznika). Przynajmniej 15 prostych hasel Ty musisz znac rozwiazania ale nie podawaj ich na tej samej kartce. Ex:
1. Ma go rycerz ____ ___ ____ ____ ____
2. Jezyk sredniowiecznej Europy ___ ____ ____ ____ ____ ____
3. Pierwsza stolica Polski ___ ___ ____ ____ ____ ____ ____
Nastepnie wysli na moj email (w document pdf) narysowana krzyzowke z haslami do oceny. Termin nadsylania rano przed zajeciami online. ( czyli 20 November lub wczesniej) Bedzie to dobra powtorka ze sredniowiecznej epoki i bedziemy sie przygotowywac do sprawdzianu. Jeszcze dokladnie podam na kiedy i z jakich zagadnien.
Naucz sie plynnie czytac na ocene fragment powiesci Krzyzacy pt: “ Pojedynek Zbyszka i Rotgiera” – Sienkiewicza str.71-73 w ksiazce.
Spotykamy sie za tydzien o godzinie 18:30 online prosze o punktualnosc i wlaczone kamery. Jezeli kogos nie bede widziec, bedzie miec nieobecnosc. Mozna uzyc cellphone jako camera! W razie problemow technicznych prosze wyslac wiadomosc do Janka. Zalogujcie sie wczesniej czyli o 18:00
Zapoznaj się z wiadomościami podanymi w rozdziale „Średniowiecze” na str.52-54 i odpowiedz pisemnie w zeszycie na pytania 1-3 str. 55-56.
Uczymy się na pamięć podanego tekstu pieśni „My Pierwsza Brygada” – znajomość będzie sprawdzona na zajęciach w szkole 27 listopada – polecam znalezienie śpiewanej wersji na YouTube i śpiewanie razem z video.
Na ostatniej lekcji mówiliśmy o emigracji – porozmawiaj z rodzicami, dziadkami, znajomymi itd. o ich motywacjach, losach, przebiegu emigracji. Może dowiesz się jakiś ciekawych zdarzeń. Zapisz swoje refleksje w formie krótkiego eseju.
Przeczytaj ze zrozumieniem rozdz. 2 „Marcina Kozery” – multiple choice quiz będzie wysłany po uruchomieniu aplikacji BigBlueButton. Zarezerwuj sobie czas w przyszły piątek tj. 20 listopada w godzinach lekcyjnych szkoły polskiej. Będzie przesłane osobne powiadomienie w tej sprawie.
UWAGA! WAŻNE!
Prześlij odpowiedzi na pytania 1 i 3 na adres klasa10a@gmail.com do 19 listopada.
Przypominam uczniom, którzy mają zaległe prace domowe o ich przesłanie. Nieoddanie prac na czas wiąże się z obniżeniem oceny. Nie chciałbym aby ktoś był rozczarowany swoją oceną na koniec roku!
Kolejne zajecia sa odbeda sie w najblizsza sobote – 14 listopada. Zajecia rozpoczna sie o godzienie 9:45 am dla wszytkich klas, zakonczenie 1:10 pm – rowniez dla wszytkich klas z wyjatkiem zerowek.
Zachecam do ogladniecia filmu pt: Krzyżacy – polski film historyczny z 1960 roku w reżyserii Aleksandra Forda, oparty na powieści Henryka Sienkiewicza” Krzyzacy”
15 lipca 1410 roku miała miejsce jedna z największych bitew w dziejach średniowiecznej Europy. Naprzeciw siebie pod Grunwaldem stanęły połączone siły Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, dowodzone przez króla polskiego Władysława Jagiełłę i wielkiego księcia litewskiego Witolda oraz wojska Zakonu Krzyżackiego, dowodzonego przez wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena.
“ Krzyzacy” polski film historyczny, prosze ogladnac:
Ktorzy bohaterowie filmu sa postaciami historycznymi.
Jakie wydarzenia historyczne przedstawia Sienkiewicz.
Bede pytala w klasie z tych zagadnien. Prosze ogladnac film i zrobic notatki.
Akcja Krzyżaków toczy się w końcu XIV i na początku XV w. (Sienkiewicz żył w latach 1846–1916, więc powieść pisał prawie pięćset lat po opisywanych w niej zdarzeniach).
Akcja powieści rozpoczyna się w 1399 r., trwa rok, później następuje przeskok w czasie – do roku 1410 (bitwa pod Grunwaldem), a w Epilogu autor wspomina jeszcze rok 1466 – odzyskanie Pomorza przez Polskę po zakończonej wojnie trzynastoletniej.
Główni bohaterowie Krzyżaków (postacie fikcyjne) znajdują się w środku zdarzeń historycznych – przeżywają śmierć królowej Jadwigi, wrogie stosunki z Krzyżakami, biorą udział w bitwie pod Grunwaldem. Na tym tle historycznym toczą się ich prywatne losy.
Jakie obyczaje rycerskie zostały przedstawione w utworze?
Ślubowanie – rycerz wybierał damę swojego serca i ślubował jej wierną służbę. Dama ta niekoniecznie musiała w przyszłości zostać jego żoną, zdarzały się przypadki, że rycerz składał ślubowanie przed małżonką swego władcy albo innego ważnego rycerza. Zwyczaj składania ślubów na przełomie XIV i XV wieku nie był jeszcze bardzo powszechny. Najlepszy dowód, że Maćko z Bogdańca traktuje śluby Zbyszka jako młodzieńczy wybryk, fanaberię, której nie trzeba traktować poważnie.
Zbyszko obiecał Danusi pomszczenie śmierci jej matki poprzez zdobycie kilku pęków pawich piór. Takie pęki nosili na hełmach rycerze zakonu krzyżackiego i to tylko ci znaczniejsi. A więc ich zdobycie wiązało się z zabiciem paru Krzyżaków. Poza tym Zbyszko ślubował, że będzie się potykał z każdym, kto śmie stwierdzić, że Danusia Jurandówna nie jest najpiękniejszą damą na świecie. A ponieważ wielu rycerzy, zwłaszcza obcego pochodzenia, również składało podobne śluby swoim damom, więc nietrudno się domyślić, że powód do pojedynku, czyli potykania się na udeptanej ziemi, znaleźć było niezmiernie łatwo.
Pojedynki – kiedy panował pokój, pojedynki i turnieje były jedynym sposobem na wykazanie się przez rycerza umiejętnościami i walecznością. Pojedynki były też szansą na wzbogacenie się, ponieważ często zwycięzca zabierał od pokonanego jego własność – konia, zbroję, łupy wojenne. Rycerz wyzwany na pojedynek nie mógł odmówić w nim udziału, ponieważ uznano by go za tchórza. Chyba że wyzywający nie był jeszcze pasowany na rycerza, wówczas jego pasowanemu i bardziej zasłużonemu przeciwnikowi nie godziło się walczyć z nierównym sobie. Od uczestnictwa w pojedynkach mogli także wymigać się rycerze zakonni. Inne określenia pojedynków – walka na udeptanej ziemi, potykanie się, sąd Boży.
Ułaskawienie skazanego – obyczaj, dzięki któremu Zbyszko został uratowany od śmierci, wcale nie był popularny. Zadziwił wszystkich zgromadzonych na krakowskim rynku. Jeśli skazańcowi panna zarzuciła na głowę białą chustę (nałączkę) i wyrzekła słowa: „Mój ci on!”, wówczas oznaczało to, że chce za niego wyjść za mąż i swoją niewinnością (panny były przecież dziewicami) ręczy za ukochanego.
Jakie problemy zostały poruszone w utworze?
Wojna polsko-krzyżacka Konflikt polsko-krzyżacki rozpoczął się jeszcze przed panowaniem Władysława Jagiełły. Ekspansywny zakon dążył do całkowitego podporządkowania sobie nie tylko ludności nadanej im ziemi chełmińskiej, ale także ziem litewskich i polskich. Poparcie władz Kościoła uniemożliwiało otwartą walkę z rycerzami zakonnymi, którzy w imię szerzenia wiary chrześcijańskiej pozwalali sobie na coraz większą śmiałość. Ostatecznie jednak zespolenie Polski i Litwy pozwoliło zgromadzić siły mogące rozprawić się z zakonem.
Obyczajowość rycerska Pasowanie na rycerza, ślubowanie damie, walka w imię honoru, pojedynki, udział w turniejach, wyprawy wojenne, zdobywanie łupów i jeńców, obrona ojczyzny, troska o podtrzymanie ciągłości rodu, udział w wielkich bitwach – to stałe elementy życia rycerza w XV wieku. Odnaleźć je można w losach Zbyszka, Maćka i Juranda.
Miłość i poświęcenie Inna jest miłość Zbyszka do Danusi, inna do Jagienki. Danusię pokochał od pierwszego wejrzenia, Jagienka stała się jego partnerką życiową, ponieważ dzielnie wspierała go w najtrudniejszych momentach. Najlepszym jednak przykładem miłości i poświęcenia w jej imię jest Jurand ze Spychowa, który dla swojej córki daje się okaleczyć, pohańbić, upodlić. Również Maćko wielokrotnie daje dowody swojej miłości do Zbyszka (wyjeżdża do Malborka, aby uzyskać przebaczenie dla bratanka, chce oddać za niego życie).
Którzy bohaterowie lektury są postaciami historycznymi?
Król Władysław Jagiełło – wielki książę litewski, po ślubie z Jadwigą król Polski. Przygotował kraj do ostatecznej wojny z zakonem krzyżackim i wspólnie z księciem Witoldem zwyciężył pod Grunwaldem. W powieści przedstawiony jako bogobojny, odpowiedzialny, inteligentny, a nawet przebiegły. Zdarzało się, że unosił się gniewem, zwłaszcza gdy ktoś wytykał mu pogańskie pochodzenie lub brak znajomości obyczajów. Ofiarą właśnie takiego gniewu padł Zbyszko.
Królowa Jadwiga – żona Władysława Jagiełły, otaczana czcią, uważana wręcz za świętą. Z jej zdaniem liczył się nie tylko król, ale i jego wszyscy doradcy, a także możni z całej Europy. Popierana przez papieża. Jej śmierć była dla narodu polskiego wielką tragedią.
Księżna Anna Danuta Mazowiecka – córka Kiejstuta, księcia litewskiego, została żoną księcia Janusza Mazowieckiego. Przyjęła Danusię Jurandównę na wychowanie.
Powała z Taczewa – słynny polski rycerz, odważny, honorowy, słynął z nadludzkiej siły.
Zawisza Czarny z Garbowa – jeden z najsłynniejszych rycerzy w Europie, „zwierciadło cnót rycerskich”, z jego zdaniem liczyli się wszyscy rycerze, także Krzyżacy.
Konrad von Jungingen – wielki mistrz krzyżacki, przeciwnik wojny zakonu z Polską, hamujący pychę i zuchwałość Krzyżaków.
Ulrich von Jungingen – wielki mistrz krzyżacki, który objął funkcję po śmierci Konrada. Porywczy, gwałtowny, przekonany o wielkiej potędze zakonu. Dążył do wojny z Polską, zginął w bitwie pod Grunwaldem.
Kuno Lichtenstein – komtur krzyżacki, poseł, którego Zbyszko zaatakował w drodze do Krakowa, mściwy, bezlitosny, zarozumiały.
Tematem dzisiejszej lekcji byla analiza Bogurodzicy- arcydziela i najstarszej piesni religijnej napisanej w jezyku polskim. Spiewanej przed bitwa pod Grunwaldem. Podziwialismy tez obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem -analiza i interpretacja obrazu.
Bogurodzica – Wielkie dzielo sredniowieczne, najstarsza polska piesn religijna oraz hymn rycerski. Bogurodzica – (The Oldest Polish Anthem)muzyka i słowa: autor nieznany
Piesn z tekstem posluchaj:
Tlumaczenia tekstu Bogurodzicy
Bogurodzica – najstarsza polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki wraz z melodią. Utwór powstał w średniowieczu, najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku. Autor tekstu pozostaje nieznany. Pierwszy zapis tekstu pochodzi z 1407, wcześniej tekst mógł krążyć w obiegu ustnym. Pieśń śpiewana była przez polsko-litewskie wojska tuż przed bitwą pod Grunwaldem. W 1506 roku tekst pieśni został dołączony do Statutów Jana Łaskiego z błędną informacją, że jej autorem jest św. Wojciech, ponieważ nie znał on języka polskiego. Na przestrzeni wieków XIV–XVIII Bogurodzica (w wersji starobiał. Багародзіца) pełniła także rolę hymnu państwowego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dziś jest śpiewana jako pieśń patriotyczna.
ENGLISH
Bogurodzica is the oldest Polish anthem. It was composed somewhere between the 10th and 13th centuries. While the origin of the song is not entirely clear, several scholars agree that Adalbert of Prague is the likely author. Polish knights sang it as an anthem before the Battle of Grunwald. Bogurodzica also accompanied the coronation ceremonies of the first Jagiellonian kings.
Dlaczego “Bogurodzica” jest taka ważna?
Bo jest to najstarsza utrwalona polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki (613 lat). Pamiętajmy, że w tamtych czasach pisano po łacinie, a ten utwór był napisany po polsku. Jest to więc jeden z najważniejszych zabytków języka polskiego. Stał się na tyle popularny, że zaczął pełnić rolę hymnu państwowego. Rycerze śpiewali Bogurodzicę przed bitwami.
Najstarszy rękopis pochodzi z 1407 r. Obejmuje on dwie strofy i opatrzony jest nutami.
Najstarsza i właściwa część Bogurodzicy to pierwsze dwie zwrotki. Stanowią one pieśń pierwotną. Koleje były dopisywane później. Obecnie najpopularniejsza jest wersja 14-zwrotkowa, choć przez wieki bywały i bardziej rozbudowane. Obecnie przyjmuje się następujący podział:
pierwsze dwie strofy – pieśń pierwotna
kolejne cztery strofy – pieśń wielkanocna, pochodząca z XIV w.
ostatnie osiem strof – część pasyjna.
ARCHAIZMY
Archaizm – wyraz, konstrukcja składniowa lub związek wyrazowy, który wyszedł z użycia. leksykalne (dawne wyrazy)
dziela – dla
bożyc – syn Boga
Gospodzin – Pan
zbożny – dostatni
przebyt – bytowanie, istnienie
rodzica – matka
jąż, jegoż – którą, którego
słowotwórcze (przestarzały sposób tworzenia wyrazów):
Bogurodzica – matka Boga, już w XV w. mówiło się matka (kogo?, czyja?) Boga, a nie matka (komu?) Bogu
fleksyjne (dawne końcówki odmiany wyrazów)
raczy – racz
ziści – pozyskaj
spuści – ześlij
czasowniki zawierają dawne końcówki trybu rozkazującego -y, -i
składniowe (nieużywany sposób łączenia wyrazów w zdaniu)
