Do domu na 27 listopada 2020

1. Przeczytaj czytankę „Bohaterski czyn Alka” str. 45. (Czytanki)

2. Zrób ćwiczenie I str. 97. (Gramatyka)

3. Zrób ćw. 17 i 18 str. 11. (Gramatyka)

1. Wypelnione Kartki ksero Kazimierz Wielki krolem Polski, czytanie ze zrozumieniem.
2. Kartki ksero Environment pytania po angielsku, ale wy odpowiadacie po polsku.
3. Naucz sie na pamiec 4 zwrotki i refren hymnu polskiego Mazurek Dabrowskiego, recytacja w klasie. Tekst jest wam dobrze znany, dodatkowo podalam na kartkach i jest w podreczniku  str. 257
4. Kartki i notatki ksero otrzymane w klasie fakty historyczne, wypisz daty i biografie Pilsudskiego.
5. Prosze przyniesc  Student Demographic Conformation Form, podpisane przez rodzicow.
6. Covid-19 Waiver of Liability podpisany, kto jeszcze nie przyniosl.
7. Krzyzowki sredniowieczne, jezeli ktos mi nie wyslal na czas ocena bedzie obnizona. Nadal prosze przyniesc na zajecia.

Analiza i glosne czytanie wiersza oraz omowienie zasad savoir-vivre. Cwiczenia z podrecznikiem od str. 79 do 83 redagowanie tekstu i rad dotyczacych ucztowania w czasach sredniowiecznych. Dziekuje tym uczniom, ktorzy bardzo ladnie sie wypowiadali i brali czynny udzial w dzisiejszych wirtualnych zajeciach, oczywiscie sa za to wysokie procenty.

O zachowaniu sie przy stole analiza utworu Przeclawa Słoty.

Wiersz O zachowaniu się przy stole zwany także Wierszem o chlebowym stole jest poematem dydaktyczno-obyczajowym, w którym wyłożone są zasady dobrego zachowania podczas biesiad.

 Pierwsza część utworu poświęcona jest ucztom dworskim, które powinny być dla uczestników przyjemnością i radością. Autor przedstawia zachowanie osób wysoko urodzonych, których zachowanie powinno znacznie się różnić od obyczajów pospólstwa. ­Pisze o normach

obowiązujących biesiadników – o myciu rąk przed jedzeniem, spożywaniu małych ­kęsów, powstrzymywaniu się od zabierania

Jakie tematy podejmuje Słota w utworze O zachowaniu się przy stole?

• Pierwszy to pouczenie, jak zachowywać się podczas uczty – średniowieczny savoir-vivre.
• Drugi to kult kobiety, jaki propaguje zacny Słota, nakazując rycerzom czcić „cudną twarz” i usługiwać jej przy stole. Czegóż uczy jeszcze? Aby myć ręce przed jedzeniem, aby panny jadły do woli, lecz sięgały po drobne kąski, by rycerze usługiwali damom i prowadzili z nimi konwersację.

Słota operuje mocnymi antyprzykładami: niewychowany biesiadnik siada „jako wół, jakby w ziemię wetknąć koł” albo „jeść będzie z twarzą cudną mieć będzie rękę brudną”. Przyznać trzeba, że obyczajowe pouczenia wcale nie straciły na aktualności. Być może, przydałoby się też przypomnieć współczesnym średniowieczną pochwałę dam. Słota przypomina autorytet Matki Boskiej, która patronuje kobietom i nakazuje „czcić żeńską twarz”.

Europejska etyka biesiadna dokładnie określała normy postępowania przy biesiadnym stole. Przed posiłkiem odmawiano modlitwę, dobrym zwyczajem było mycie rąk. Miejsca za stołem zajmowano zgodnie ze swoim stanowiskiem (to przypomina nam Pana Tadeusza), również głos zabierano w odpowiedniej kolejności, i otaczano szacunkiem damy. Ale to nie wszystko! Zakazywano też głośnego wycierania nosa w serwetkę i dłubania w nosie, uszach i oczach, także dłubania w zębach nożem. Zakazywano spluwania na stół i odkładania do wspólnych półmisków ogryzionych kości i wyjętych z ust kąsków. Zakazywano sapania, mlaskania, zasypiania i drapania się przy stole. I słusznie.

Jakie tematy podejmuje Słota w utworze O zachowaniu się przy stole?

Utwór Przecława Słoty dzieli się na dwie części, które podejmują dwa tematy ­wiodące. Pierwszy to pouczenie, jak zachowywać się podczas uczty – średniowieczny savoir-vivre. Drugi to kult kobiety, jaki propaguje zacny Słota, nakazując rycerzom czcić „cudną twarz” i usługiwać jej przy stole. Czegóż uczy jeszcze? Aby myć ręce przed jedzeniem, aby panny jadły do woli, lecz sięgały po drobne kąski, by rycerze usługiwali damom i prowadzili z nimi konwersację. Słota operuje mocnymi antyprzykładami.

Co znajdziemy w utworze parenezy biesiadnej?

Scenariusz poradnika Słoty

• zwrot do Boga
• pochwała stołu i jadła
• myśl filozoficzna – uczta pozwoli zapomnieć o troskach krótkiego życia
• zasady zachowania się przy stole
• przeciwstawienie obyczaju domowego obcemu
• propagowanie higieny – mycia rąk przed posiłkiem
• zwrot do dam – ich kodeks
• pochwała kobiety
• zasady rozmowy przy stole
• zamknięcie utworu – zwrotem do Boga

Jakie znaczenie ma Wiersz o chlebowym stole Słoty?

Taki wiersz to:

• Podróż wstecz – w XV w. w Polsce – i niespodzianka. Nie tylko dzikie pola i puszcze, ale etykieta dworska, przywiązanie do ziemskich rozkoszy, jak najbardziej. Polski dwór nie gorszy był od europejskiego! Ucztowano, wielbiono damy, dwornie spożywano posiłki przy dźwiękach muzyki i rytmicznej recytacji wiersza Przecława Słoty! (Dlatego recytatyw)
• Stół gromadzi mieszkańców dworu – jest tu rycerz i panosza (rycerz służebny), twarze cudne – panie i panny.
• Poradnik jest przy okazji obrazkiem obyczajowym.
• Rozpoczyna ważną w naszej kulturze tradycję – szacunku dla stołu i chleba. Choć stół wydaje się symbolem wartości jak najbardziej doczesnych – ma ugruntowanie religijne. Pierwszy ważny stół to przecież ten z Ostatniej Wieczerzy! Usadzenie apostołów także jest nie bez znaczenia. Potem stół staje się symbolem domu, centrum zamków rycerskich, ośrodkiem obrad. Chleb – symbolem Chrystusa, ale i dobrobytu, wdzięczności człowieka wobec Boga za dar życia. I tak właściwie zostało do dziś. 

Stół w wiekach późniejszych

W Soplicowie!
Mickiewicz w Panu Tadeuszu powraca do tematu Słoty – daje pokaźne pouczenie o zachowaniu się przy stole! W słynnej przemowie Podkomorzego, który karci zachowanie młodzieży, nakazuje dbać przy stole o damy – wyraźnie pobrzmiewa echo utyskiwań burgrabiego Przecława. Ważne jest usadzenie przy stole w Soplicowie – miejsca zajmuje się w zależności od wieku i urzędu.

Uczta w Kiejdanach
Kluczowa w polskiej literaturze i w Potopie Sienkiewicza. Przyjmuje nieco inny wymiar niż tylko obraz obyczajów czy ugruntowanie tradycji. Staje się miejscem tragedii narodowej – przy ogromnym stole rycerskim, gdzie zebrał się kwiat szlachty i magnaterii, dochodzi do zdrady narodowej. Radziwiłł oznajmia sojusz ze Szwedami. Patriotyczna szlachta wypowiada mu posłuszeństwo – poza nieszczęsnym Kmicicem oczywiście, który stoi oniemiały, patrząc, jak przez głupotę traci honor i Oleńkę.

Co mogło być naprawdę na XVII-wiecznym stole?
Bogactwo dań, koniecznie podanych z pomysłem. Oto relacja z uczty wielkanocnej, z czasów Władysława IV:
Stało cztery przeogromnych dzików, to jest tyle, ile części roku. Każdy dzik miał w sobie wieprzowinę, alias szynki, kiełbasy, prosiątka. (…) Stało tandem dwanaście jeleni, także całkowicie upieczonych, ze złocistymi rogami, nadziane rozmaitą zwierzyną. Te jelenie wyrażały dwanaście miesięcy. Naokoło były ciasta sążniste, tyle ile tygodni w roku, to jest pięćdziesiąt dwa, całe cudne placki, mazury, żmudzkie pierogi, wszystko wysadzane bakalią. Za tym było 365 babek, tyle ile dni w roku. Za: Jan Stanisław Bystroń, Dzieje i obyczaje dawnej Polski

Stół zgody narodowej
Był stół miejscem waśni – był symbolem pojednania. Okrągły stół roku 1989 – miejsce obrad w Polsce, miejsce decyzji politycznych, które zmieniły oblicze kraju – przy tym stole demokracja zwyciężyła stary reżim. Obrady były wynikiem strajków i buntu Polaków przeciwko systemowi socjalistycznemu. Ideę okrągłego stołu – równości wszystkich biesiadników – zaczerpnięto z kultury rycerskiej. Tak średniowieczny stół wyszedł poza ramy literatury do najprawdziwszego życia – siedem stuleci później.

·        Posluchaj muzyki: Medieval Instrumental Music

Kochani! Dziękuję wszystkim za podłączenie się na Moodle i pierwszą próbę techniczną okazuje się że niewiele mogliśmy zdziałać bo głos był przerywany dlatego podaję treść lekcji i prace domową.
Lekcja 7,  20 listopada 2020
Na ostaniej lekcji zaczęliśmy mówić o cywilizacji łacińskiej, poniżej podaję notatki z lekcji. 

Cywilizacja łacińska

Co to jest cywilizacja łacińska?

Pod pojęciem cywilizacji łacińskiej rozumiemy cywilizację wywodzącą się z trzech źródeł: starożytnej Grecji (filozofia), Rzymu (prawo) i Jerozolima-chrześcijaństwo (kultura duchowa).

Charakteryzuje się personalizmem- człowiek/osoba jest jednostką wolną i rozumną. 

W etyce opiera się na moralności chrześcijańskiej: te same praw moralne obowiązują władcę i poddanych.

W organizacji państwowej opiera się na narodzie, a naród na rodzinie, rodzina na małżeństwie monogamicznym. 

W ekonomii opiera się na własności prywatnej nieruchomości (budynki i ziemia/„real estate”).

Zasięg cywilizacji łacińskiej

Zasięg cywilizacji łacińskiej wyznaczają trzy charakterystyczne elementy:

1. Katedra – romańska/gotycka

2. Uniwersytet – język łaciński/prawo rzymskie

3. Rycerz – etos rycerski

1. Katedra romańska/gotycka 

Katedra była wyrazem myśli europejskiej okresu  średniowiecza. Była to swoista

„Biblia pauperum” – (biblia dla ubogich) – poprzez charakter samej budowli, szczególnie gotyckiej; strzelistość i światło, bogactwo kolorów, obrazów, witraży i rzeźby wyrażała wiarę człowieka w odwiecznego Boga i Zbawiciela, transcendencję życia ludzkiego. Malarstwo, rzeźba, witraże przedstawiały sceny biblijne by wizualnie przybliżyć ludziom chrześcijaństwo.

Katedra podkreślała pierwszeństwo ładu moralnego i etyki nad logosem/rozumem. Ład moralny był podstawą cywilizacji łacińskiej.

Katedry były budowane przez społeczności lokalne, nie centralnie przez państwo. Co było wyrazem tego że społeczeństwo ma prymat na państwem. Kardynał Hlond mówił, że państwo jest od Boga, ale nie jest bogiem, ma swoje granice działaności. Kościół i państwo mają swoje autonomiczne (wyłączne) obszary działaności.

Powstanie narodu – W cieniu katedr wykształciły się narody. 

Cyprian Norwid pisał: „Naród to najstarszy po Kościele obywatel”.

2. Uniwersytet łączył wiarę i rozum. 

Jan Paweł II w encyklice „Fidelis Ratio” mówi o dwóch skrzydłach na których człowiek może się wznieść do Boga; syntezie wiary i rozumu. Tego uczyli się europejczycy w katedrze (miłość, wiara) i na uniwersytecie (logos = rozum). Pierwsze uniwersytety były zakładane przez Kościół.

Średniowieczny uniwersytet opierał się na przywilejach:

autonomii prawnej, prawie do strajku, prawie do odwołanie się do Papieża i miał wyłączne prawo do nadawania stopni naukowych.

Miał dwa stopnie nauczania i cztery wydziały. Pierwszy stopień to wydział filozoficzny – artes liberales (sztuki wyzwolone) i kończył się uzyskaniem stopnia magistra.

Drugi stopień kształcenia odbywał się na wydziałach: teologii, prawa i medycyny.

Aż do do rozłamu protestanckiego (Luter) w XVI wieku,  uniwersytety były uczelniami katolickimi.

Etos rycerski

Etos rycerski wykształcił się na wojnach krzyżowych i był odpowiedzią chrześcijan na podboje i prześladowania społeczności chrześcijańskich w Azji przez wojujący Islam. Przez 200 lat trwały wyprawy krzyżowe. Adam Mickiewicz tak pisał: „A kto był człowiekiem rycerskim ten udawał się do Azji pogany wojować i chrześcijany azjatyckie bronić, grób Chrystusa odzyskać.”

Rycerze to elita średniowiecznej Europy; oprócz siły i sprawności fizycznej wartości duchowe były bardzo ważne. walka na koniach, walka w obronie wiary, honor, idealna milość do kobiety, służba damie serca, obrona słabszych i niewinnych, .

Siedem cnót rycerskich; stojących w opozycji do siedmiu grzechów głównych: wierność (fidelitas), pobożność (pietas), męstwo (virtus), roztropność (prudentia), dworność (curiositas), hojność (largitas) i honor (honoris).

Święty Bernard w 12 wieku sformułował pojęcie etosu rycerskiego, było to związane z krucjatami.

Polska kultura szlachecka nawiązywała do kultury rycerskiej.
Jak widzieliście katedra była ważnym elementem średniowiecza, wokół niej powstawały miasta oraz życie kulturowe i ekonomiczne. Dlatego chciałbym byście obejrzeli film o Katedrze gnieźnieńskiej, następnie odpowiedzieli na pytania.
1. Poznaj Polskę – Pytania kontrolne (rozumienie ze słuchu)Aby lepiej poznać polskie zabytki historyczne i jednocześnie ćwiczyć rozumienie współczesnego języka polskiego, pójdź na poniższy link na YouTube:

https://youtu.be/j61vTkr6qdM

Obejrzyj program „Katedra Gnieźnieńska” i odpowiedz na na pytania pełnym zdaniem. Odpowiedzi zapisz w zeszycie, zeskanuj lub zrób dobre zdjęcie i prześlij na adres: klasa10a@gmail.com1. Od jak dawna istnieje Katedra Gnieźnieńska?2. Podaj trzy ważne wydarzenia z początku historii Polski jakie miały miejsce w Katedrze.3. Kto koronował się na króla państwa polskiego w roku 1025?4. Ilu jeszcze królów było koronowane w Katedrze Gnieźnieńskiej?5. Ile wcześniejszych budowli stało w miejscu dzisiejszej katedry.6. Ile lat mają Drzwi Gnieźnieńskie?7. Wyjaśnij dlaczego zburzono dawną katedrę romańską?8. Jakie katedry gotyckie były wzorem dla większości katedr europejskich?9. Wyjaśnij dlaczego prezbiterium (część w której jest ołtarz) różni się stylem od nawygłównej?10. Co mówi symbolika zwierząt, np. wiewiórka, w ornamentach katedry?11. Ile pięter miałby blok mieszkalny który by się zmieścił we wnętrzu katedry?12. Wyjaśnij do czego służą „łuki przyporowe” zastosowane w budowie katedry?13. Jaką tajemnicę kryje oś główna katedry (linia idąca wzdłuż nawy głównej)?14. Jakie zmiany w katedrze spowodował pożar w 1760?15. Jakie ważne zmiany miały miejsce po odbudowie katedry po zniszczeniach z II wojnyświatowej.
2. Najcenniejszym zabytkiem katedry gnieźnieńskiej są unikalne, średniowieczne drzwi, które opowiadają historię biblijną. Proszę obejrzyj film i odpowiedz na pytania, zrób zdjęcie lub skan i prześlij na adres: klasa10a@gmail.com

Historia św. Wojciecha na podstawie „Drzwi katedry gnieźnieńskiej”

Obejrzyj film: https://youtu.be/cs9X2RiKb2E

następnie odpowiedz na pytania:

1. Dlaczego rodzice zdecydowali oddać Wojciecha do stanu duchownego?
2. Kto wręczył pastorał biskupi (symbol władzy biskupiej) Wojciechowi?
3. Dlaczego Wojciech musiał uciekać do Rzymu?
4. Dokąd udał się Wojciech po pobycie w Rzymie?
5. Gdzie i po co wyruszył Wojciech po przybyciu do Polski?
6. Co robił Wojciech w Prusach?
7. Co zrobili Prusowie z ciałem Wojciecha?
8. Co zrobił polski książę Bolesław Chrobry gdy dowiedział si o śmierci Wojciecha?
9. Ile zapłacił Bolesław Chrobry za ciało Wojciecha?
10. Gdzie pochowano Wojciecha?

3. Powtórz 2 rozdział „Marcina Kozery” na quiz. 
4. Naucz się na pamięć „Pieśni Legionów” będzie pisemny sprawdzian.

Zadanie domowe jest oczywiscie na 28 Listopada. 🙂

Przepraszam za pomylke.

Piotr Mazur

Dzieci utrwalily wiadomosci dotyczace zwyczajow zwierzat lesnych: zapadanie w sen zimowy, gromadzenie zapasow na zime…

Utrwalilismy pisownie liter: “I/i” ; “D/d”

Praca domowa:

1.Uzupelnij cwiczenia od str. 14 do str.17

2.Naucz sie czytac tekst str. 15

Przeczytaj opowiadanie "Daj sie namowic"str.20 czytanka i porownaj zycie mlodziezy z czasow dziecinstwa autorki z zyciem i niebezpieczenstwami,pokusami obecnych czasow.W zeszycie opisz swoje przemyslenia.Z tajemnic naszego jezyka str.34-36 cwiczenie to pomoze wam ocenic samych siebie, uzupelnij.str.39 cw.9 oraz przepisz do zeszytu i zapamietaj ''To trzeba wiedziec"str.39.W najblizsza sobote 21 listopada spotykamy sie online o godzinie 10;00.By dolaczyc do tego spotkania prosze wejsc na link wczesniej wyslany przez JANKA w razie problemow prosze sie z nim kontaktowac ......pozdrawiam pa do zobaczenia

1. Naucz sie na pamiec pięknie recytować “Bogurodzicę” (dwie pierwsze zwrotki) – zadanie na 27 listopada.
2. Wykonaj ćw. 5 i 6 str. 5 – ksero “Bogurodzica”
3. Odpowiedź na pytanie 1,2,3, – ksero (ostatnia strona) “Poczatki Państwa Polskiego”. Odpowiedzi zapisz w zeszycie.

Kolejne zajęcia odbędą sie online 20 listopada, piątek o godzinie 19:00 pm. Wiecej informacji będzie wysłanych pod koniec tygodnia.

1. Naucz sie pieknie czytac “Kiedy ja wrescie bede dorosly” str. 55, czytanka.
2. Napisz w zeszycie kilka zdan na temat swoich planow zyciowych. Kim chcialbys zostac i dlaczego?
3. Wykonaj cw. 1, str. 31 oraz cw. 4, str. 32 – zeszyt cwieczen .

Nastepne zajecia odbeda sie 21 listopada – sa to zajecia online. Pod koniec tygodnia przesle dokladne informacje odnosnie tych lekcji. Zajecia rozpoczna sie o 10:00 am.

Do domu na 20 listopada 2020 (lekcja virtualna)

1. Przeczytaj czytankę „Przyjaciel Automateusza” str. 14. (Czytanki)
2. Przygotuj się do ustnych odpowiedzi na pytania 1 – 7. (str. 16 Czytanki)
3. Zrób ćwiczenia na str. 9. (Gramatyka)