Tego się naucz i zapamietaj! (wiadomosci poznane na lekcji). Zadanie domowe na 5 lutego ponizej.

1. Ile utworów wchodzi w skład Trenów?
2. Dlaczego są one dziełem wyjątkowym na tle dotychczasowej polskiej poezji żałobnej?
3. Komu są poświęcone?
4. Wazne motywy w Trenach Kochanowskiego
5. Co to jest tren?
6. Bohaterowie trenow.

Definicja: Tren

Pieśń żałobna wywodząca się z tradycji starożytnej (hebrajskiej, greckiej i rzymskiej), rozpamiętująca czyny osoby zmarłej, wyrażająca pochwałę dla zasług zmarłej/zmarłego, podkreślająca poczucie straty po śmierci bliskiej osoby. Ważnymi cechami trenów są także liryzm i emocjonalność.

„Treny” Jana Kochanowskiego to tekst obowiązkowy pod wieloma względami.

• Jest to jeden z piękniejszych zbiorów w polskiej poezji. Ale przede wszystkim to zapis miłości ojcowskiej, rozpaczy po utracie ukochanego dziecka.
• To próba mierzenia się z samym sobą w świetle żałoby i płaczu po bliskiej osobie.  
• To świadectwo pytań o sens świata, które zadaje sobie człowiek, kiedy ten świat wali mu się na głowę. „Treny” z tej perspektywy to nie tylko wielki, znany utwór polskiego renesansu, o którym trzeba pamiętać na maturze.
• To przede wszystkim świadectwo emocjonalnych zmagań bliskich każdego z nas. Każdy kogoś stracił. Każdy po kimś płakał. Każdy pytał, dlaczego akurat to jego spotkało.

Geneza dzieła

Urszulka Kochanowska zmarła na przełomie lat 1579 i 1580. Miała wówczas dwa i pół roku. Owocem tych smutnych chwil w życiu Kochanowskiego są Treny – cykl dziewiętnastu utworów żałobnych, które ukazały się w roku 1580. Poświęcenie poważnych utworów takiemu maleństwu było wówczas czymś wręcz niestosownym. To pierwszy znany utwór tego typu w polskiej literaturze (po śmierci drugiej córki, Hanny, poeta napisał jedynie skromniutkie, czterowersowe epitafium). Kochanowski miał świadomość, że przełamuje tabu. Pisanie o małym dziecku tak poważnych utworów jak treny wydawało się wówczas niezgodne z wywodzącą się z poetyki antycznej zasadą decorum, czyli odpowiedniości formy dzieła do jego treści.

Gatunek

Treny jako gatunek należą do liryki żałobnej, czyli funeralnej (związanej z pogrzebem, żałobą – łac. funus pogrzeb). Wywodzą się ze starogreckiej pieśni śpiewanej przy łożu zmarłego. Bohaterem takiej pieśni była osoba zmarła. I mogła być nim tylko zasłużona osoba dorosła. Starogrecka pieśń tego typu miała ściśle określoną budowę, wzbogaconą później przez poetyki renesansowe. Jej głównymi częściami były: pochwała osoby zmarłej, opłakiwanie i pocieszenie; mogło się także pojawić napomnienie. Kochanowski pierwszy wykorzystał budowę tego typu pieśni do skomponowania całego cyklu trenologicznego, czyniąc poszczególne motywy klasycznej pieśni żałobnej ośrodkami tematycznymi szeregu samodzielnych utworów lirycznych (historycy literatury nazywają ten cykl poematem trenologicznym, widzą w nim bowiem jeden utwór rozpisany na 19 części). Nowatorstwem było też uczynienie dziecka bohaterem poważnych utworów. Ponadto Kochanowski, wbrew tradycji pieśni żałobnej, uczynił bohaterem również osobę rozpamiętującą stratę – w niektórych trenach, np. w Trenie IX, w ogóle nie mówi o zmarłej córce.

Bohaterowie

• Urszulka – dwu i półletnia córeczka Jana Kochanowskiego, zmarła po przebytej chorobie; wyjątkowo zdolna, przejawiająca talent poetycki.
• Ojciec – jest bohaterem oraz podmiotem lirycznym Trenów. W trenach Kochanowskiego, inaczej niż w starożytnej pieśni żałobnej, bohaterem jest także osoba rozpamiętująca stratę. Ojca z Trenów można utożsamiać z autorem. Co bardzo ważne, występuje tu nie tylko jako rodzic rozpaczający po stracie dziecka, lecz także jako filozof doświadczający kryzysu światopoglądowego. 

Portret Urszulki

Tren VIII opisuje Urszulę jako bardzo żywą i pogodną dziewczynkę, która swoim usposobieniem

 Nie dopuściłaś nigdy matce się frasować,
Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,
To tego, to owego wdzięcznie obłapiając
I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając.

Pustka, która została w domu po śmierci dziecka, jest nie do zniesienia.
Poeta nie szczędzi pochwał córce i przypisuje jej największe zalety: posłuszeństwo, karność, roztropność, skromność. Hymn pochwalny na cześć dziecka stanowi Tren XII.

Rozpacz po stracie córki

Kochanowski w cyklu Trenów daje wyraz głębokiej rozpaczy po odejściu dziewczynki. Uważa je za okrutny i niesprawiedliwy wyrok losu. Nie potrafi wytłumaczyć sobie śmierci dziecka, które nie zdążyło jeszcze poznać świata. Śmierć potomstwa przed rodzicami uważa za pogwałcenie naturalnego porządku rzeczy. Największy ból wyrażają początkowe utwory cyklu, w których poeta przywołuje wszystkie smutki świata, aby pomogły mu opłakać zmarłą. Nie widzi innego wyjścia w utuleniu żalu, jak udać się w zaświaty za zmarłą. W Trenie IV Kochanowski nawiązuje do mitologicznej historii Niobe, matki, której dwanaścioro dzieci zginęło od strzał z łuków Apollona i Artemidy. Zrozpaczona matka została zamieniona w kamień.

Ważne motywy w Trenach Kochanowskiego:

• Bunt, kryzys światopoglądowy: szczególnie widoczne w Trenach IX-XI. Podmiot liryczny podważa prawdy wiary (np. istnienie życia pozagrobowego, dobro Boga). Twierdzi, że w takim świecie nie ma znaczenia, czy człowiek żyje uczciwie i bogobojnie. Treny to też kryzys myśli stoickiej, która w sytuacji ciężkiej próby się nie sprawdziła („bo mając zranioną duszę, rad i nierad płakać muszę”, Tren XVII).
• Cierpienie: Treny to utwory mówiące o ogromnym cierpieniu ojca po śmierci ukochanego dziecka. To właśnie cierpienie jest przyczyną kryzysu światopoglądu i wiary w ludzką mądrość. Wobec bólu po stracie dziecka w wątpliwość zostaje podana dobroć Boga.
• Matka: pojawia się w ostatnim trenie z Urszulką na rękach. To ona tłumaczy zrozpaczonemu poecie, że jego dziecko jest teraz szczęśliwe. Niesie ukojenie, daje dobre rady.
• Ojciec: głównym bohaterem lirycznym cyklu jest ojciec, mędrzec i filozof w jednej osobie. Okazuje się, że w obliczu tragedii, jaką jest śmierć ukochanej córeczki, ważny jest tylko ból rodzica, a nie racjonalne tłumaczenia.
• Przemiana: Treny ukazują przemianę światopoglądową podmiotu lirycznego. W rozpaczy wątpi w Boga, ucieka od mądrości i wyznawanej przez siebie filozofii stoickiej. Jednak ostatni tren stanowi niejako syntezę humanistycznych ideałów, powraca wiara i zaufanie, filozofia epikurejsko-stoicka łączy się harmonijnie z filozofią chrześcijańską.

Śmierć dziecka staje się pretekstem do napisania wielkiego traktatu filozoficznego dotyczącego istoty cierpienia, losów człowieka po śmierci, wiary.

Ważny cytat

Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim!

Poeta napisał 19 trenów, numerowanych cyframi rzymskimi. Poprzedził je dedykacją: „Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, uciesznej, niepospolitej dziecinie…”, zaś w drugim wydaniu dołączył utwór Epitafium Hannie Kochanowskiej (poświęcony zmarłej niedługo po Urszuli córce Hannie).

O „Trenach” powinieneś pamiętać, omawiając następujące motywy:

• motyw artysty,
• motyw Boga,
• motyw dziecka,
• motyw cierpienia,
• motyw śmierci,
• motyw kryzysu wiary,
• motyw stoicyzmu,

Głównymi bohaterami „Trenów” są Urszulka i jej ojciec, który występuje w dwóch rolach: cierpiącego ojca i artysty-filozofa przeżywającego kryzys światopoglądowy. W cyklu wielokrotnie mówi się także o Bogu, przywołuje się Go nie zawsze z pełną pokorą. W jednym z ostatnich trenów pojawia się również zmarła matka Kochanowskiego.

Musisz pamiętać, że Kochanowski przed tym, jak umarła mu córka Urszulka, która jest bohaterką „Trenów”, był uznawany za stoika.

 A jaka jest główna myśl stoików?

Niezależnie od tego, czy ci dobrze, czy ci źle – wszystko musisz przyjmować z pokorą i bez nadmiernych emocji. Nie wolno ani szaleńczo się cieszyć, ani zalewać się łzami. Złoty środek – to kluczowa teoria stoików. Problem tylko polega na tym, że znacznie prościej ją wyznawać, jak jest ci dobrze i po prostu musisz kontrolować swoją radość, żeby nie popaść w samozachwyt. Gorzej w drugą stronę. Jak trudne w obliczu tragedii życiowej są do realizacji idee stoików, zobaczyć można właśnie na przykładzie „Trenów”.

Zadanie domowe

  W formie pisemnej w (pdf  doc) na 5- tego lutego do wyslania na moj email lub do oddania w szkole 5 lutego.

1. Przeczytaj ze zrozumieniem i przeanalizuj Tren V Kochanowskiego, popierajac swoje wypowiedzi cytatami z trenu. Zalacznik ponizej do pobrania.

Uwzglednij:

• Kto jest podmiotem lirycznym
• O czym mowi tren?
• Do czego nawiazuje?
• Do czego porownuje autor odejscie dziecka?
• Twoje wlasne wypowiedzi co ty myslisz o tym trenie?

2. Przeczytaj ze zrozumieniem i przeanalizuj Tren X ,czyli przezwyciezenie przez Kochanowskiego buntu! Zalacznik ponizej do pobrania.

Uwzglednij:

• Kim jest podmiot liryczny, opisz jak sie czuje?
• Jakie pytania zadaje autor?
• Do jakich wierzen sie odwoluje?
• Do czego sklania nas ten utwor?
• Co myslisz o tym trenie?

3. Uzupełnij opis obrazu odpowiednimi wyrazami. Uzupelniony tekst  wysli na moj email.

 „Kochanowski nad zwłokami Urszulki” to obraz namalowany przez Jana Matejkę w 1862 r. Na pierwszym planie widać …………….. ………………………., który …………….. nad swoją zmarłą córeczką i ……………. obejmuje Urszulkę. Na twarzy mężczyzny widać …………………, ……………………… i rozpacz, wynikające ze …………………. ukochanego dziecka. Urszulka ubrana w białą ………………….. leży w małej brązowej ……………… . Pomiędzy rączkami dziewczynki znajduje się …………… . Obie postaci – ojca i dziecka – są namalowane wyrazistymi ……………… . Natomiast tło obrazu jest słabo ……………………. . Jedyne przedmioty, które można rozpoznać na drugim planie, to stojąca w ozdobnym lichtarzu ………………… i wiszący krzyż.

4. Sprawdz czy rozumiesz strona 151 cw. 1 w ksiazce i cw. 2 uzupelnij tabelke/ strona 153 dom przed smiercia Urszuli i po w ksiazce.

5. Pocwicz gramatyke moze bedzie male dyktando ( O, U, Z, Rz, H, Ch)

6. Naucz sie recytowac wybrana fraszke Kochanowskiego lub Tren VIII na 5tego lutego.

7. Przeczytaj wiersz Lesmiana pt: “Urszulka Kochanowska” str. 156 podrecznik.

Do zobaczenia w Szkole Polskiej, jezeli bedzie jakas zmiana wysle emaila.

5. Film o Janie Kochanowskim i Trenach.

Zagadnienia z lekcji:

1. Kim byl Mikolaj Kopernik -biografia.
2. Na czym polegalo przelomowe odkrycie dokonane przez slynnego astronma.
3. Dlaczego Mikolaj Kopernik byl jednmy z najwybitniejszych uczonych swoich czasow.
4. Sprawdzenie zadania domowego
5. Gramatyka : Rodzaje zdan str. 134 podrecznik
6. Fraszka „Raki” Kochanowskiego analiza i cwiczenia podsumowujace fraszki.
7. Prezentacie wybranego obrazu z epoki renesansu.
8. Mikolaj Kopernik kolejny przedstawicel naszej epoki
9. Gruntowe wyksztalcenie
10. Wszechstronny uczony
11. Astronom Kopernik obraz Matejki.
12. Wstrzymal Slonce, ruszyl Ziemie
13. Odkrycie grobu Kopernika

Załącznik 1

Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu w 1473 roku. Od najmłodszych lat interesowały go książki, więc kiedy dorósł, rozpoczął studia w Krakowie, a później w Bolonii we Włoszech. Pasjonował się nauką, a szczególnie astronomią, czyli badaniem nieba oraz gwiazd, planet i innych ciał niebieskich. Zajmował się wieloma dziedzinami wiedzy naraz. Oprócz astronomii były to: matematyka, prawo, ekonomia, kartografia oraz strategia wojskowa. Mikołaj Kopernik był także lekarzem i tłumaczem. Kiedy po studiach zamieszkał we Fromborku, zbudował własne obserwatorium astronomiczne i rozpoczął dokładne badania nieba. Czy wiecie, że w tamtych czasach ludzie wierzyli, że Słońce okrąża Ziemię? To Mikołaj Kopernik jako pierwszy zauważył, że jest odwrotnie: to Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca. Swoje wielkie odkrycie Kopernik opisał w dziele „O obrotach sfer niebieskich”, a jego pojawienie się wywołało prawdziwą rewolucję, zwaną przewrotem kopernikańskim. Nic dziwnego, że mówi się, iż ten wielki Polak „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”

Mikołaj Kopernik był prawdziwym człowiekiem renesansu. Drugą dziedziną, obok astronomii, w której się zasłużył, była ekonomia. 21 marca 1522 wygłosił w Grudziądzu wykład “Traktat o monecie”, w którym postawił słynną tezę o wypieraniu lepszego pieniądza (o większej wartości rynkowej) przez gorszy, co jego zdaniem prowadziło do zubożenia społeczeństwa. Przedstawił wówczas również projekt reformy monetarnej w Prusach Królewskich.

Ekonomiczny charakter miało też opracowanie przez Kopernika nowej receptury wypieku chleba. Tak zwana taksa chlebowa miała na celu obniżenie cen pieczywa.

– Kopernik oceniał, że cena chleba była za wysoka. Ceny chleba nie dyktował rynek, ustalał ją zarządca – wyjaśniał Michał Kłosiński z Muzeum Okręgowego w Toruniu w programie z cyklu “Naukowy zawrót głowy”.

W latach 1516-1521, kiedy Kopernik administrował dobrami kapituły z twierdzy w Olsztynie, trwała wojna polsko-krzyżacka. Astronom był zmuszony wcielić się w kolejną rolę – dowódcy. Kopernik zajął się obroną Olsztyna, dzięki jego działaniom ten jeden z najważniejszych fortów południowej Warmii nie dostał się w ręce krzyżackie.

To nie jedyne jego talenty: był tłumaczem, prawnikiem, lekarzem. Do dziś zachowały się jego zalecenia lekarskie dotyczące m.in. zrzucania wagi.

1. Prosze odpowiedziec na pytania dotyczące życia i działalności M. Kopernika na podstawie  informacji z lekcji,  filmu i tekstu z karty pracy. Do przeslania na moj email.

1. O Kim jest mowa w tym tekście?
2. Jakie informacje na temat życia tej osoby mamy przekazane?
3. Dlaczego opisana postać jest tak ważna?
4. O jakim ważnym dziele jest mowa w tekście?
5. Czym zajmuje się astronomia?
6. Wyjaśnij powiedzenie : „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię’’
7. Kim był Mikołaj Kopernik? Proszę podać wszystkie zawody
8. W którym roku i gdzie urodził się Mikołaj Kopernik?
9. Kim był ojciec Mikołaja?
10. Proszę podać pełny tytuł najważniejszego dzieła Mikołaja Kopernika?
11. W którym roku dzieło Kopernika znalazło się na Indeksie ksiąg zakazanych, i co to oznaczało?
12. Jaką teorię zawarł Kopernik w swoim dziele?
    Na czym polega teoria heliocentryczna?
13. Jaki obraz z Kopernikiem namalował Jan Matejko?
    14. W którym roku i jakiego zamku bronił Kopernik i przed kim?
    15. W którym roku i w jakim mieście zmarł Kopernik?

2. Gramatyka z podrecznika G2,G6/135-137 prosze zrobic zdjecie i wyslac na moj email.

3. Prosze wyslac wszystkie zalegle zadania domowe do oceny do konca stycznia.

4. Dziekuje tym uczniom, ktorzy sumiennie pracuja na lekcjach online i na termin przysylaja zadania domowe.

5. Nastepne zajecia online 28 stycznia czwartek godzina 18:00. Obecnosc obowiazkowa.

1. Projekt/prezentacja pt:” Moja wlasna interpretacja wybranego obrazu z epoki Renesansu”

Opisz dowolny obraz renesansowy wedlug punktów. Przesli na moj email gotowy projekt do oceny, prezentacja online za tydzien.

1.Autor, tytuł, data powstania,male zdjecie obrazu

2. Krótka notatka o autorze.

3. Miejsce, gdzie dzieło się znajduje.

4. Technika w jakiej zostało wykonane.

5. Rodzaj kompozycji.

6. Kolorystyka.

7. Tematyka, rodzaj i gatunek malarstwa

8. Opis I, II i dalszych planów (Co się dzieje na obrazie, jaką treść autor chce przekazać)

9. Jakas ciekawostka o obrazie lub artyscie.

10. Ocena dzieła, moje wrażenia, sugestie. (Twoje osobiste wrazenia przynajmniej 5 zdan.)

II. Napisz wypracowanie czy zgadzasz sie z Kochanowskim, ze zdrowie i rodzina sa najcenniejsze w zyciu czlowieka. Napisz tez o swoich najwazniejszych wartosciach w zyciu i wyjasnij dlaczego wlasnie te wartosci wybrales? Przyklady podawaliscie na lekcji.

• Wybor najwazniejszych wartosci w zyciu mlodziezy:

Szczesliwe zycie rodzinne, zdrowie, prawdziwi przyjaciele, odwzajemniona milosc, interesujaca praca, bezpieczenstwo, uznanie i szacunek, wytrwalosc w dzialaniu,  silny charakter, sprawnosc fizyczna,  zaufanie, sprawiedliwosc, toleracja, pomaganie innym ludziom,  kariera zawodowa, pieniadze, wiara, podroze, przygody, zdobywanie wiedzy, slawa, szybkie samochody

III. Naucz sie na pamiec recytowac wybrana przez siebie fraszke Jana Kochanowskiego. ( dwa tygodnie)

IV. Naucz sie plynnie czytac Historie obrazu”Damy z gronostajem” podrecznik strona 129

V. Karta pracy utrwalenie wiedzy o Janie Kochanowskim krzyzowka ponizej

• Ktore wartosci cenil czlowiek renesansu prawie 500 lat temu?
• Na czym najbardziej zalezalo w zyciu Kochanowskiemu?
• Czy zgadzasz sie z Janem Kochanowskim, ze zdrowie i rodzina sa najcenniejsze w zyciu czlowieka?
• Pojecie Fraszka
• Co to sa wartosci?   Przedstaw swoje wartosci co jest dla ciebie wazne w zyciu?
• Analiza i czytanie wybranych fraszek. ( „Na lipe” recytacja link, „Na Dom w Czrnolesie”, „Na zdrowie”)
• Sluchanie poezji Jana Kochanowskiego

Na dom w Czarnolesie – renesansowa pochwała Boga i domu

Na dom w Czarnolesie

Panie! to moja praca, a zdarzenie Twoje; (1)
Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!
Inszy niechaj pałace marmórowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają, (2)
Ja, Panie, niechaj mieszkam w mym gniaździe ojczystym,
A Ty mię zdrowiem opatrz i sumieniem czystym, (3)
Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. (4)

• (1) Apostrofa do Boga – ale – uwaga nie bez pominięcia siebie! Bóg to uczynił, ale człowiek swoją pracą zrealizował. To ślad humanizmu. Ten dom to dwór w Czarnolesie – tu rodzi się literacki mit dworu polskiego.
• (2) Poeta odcina się od wielkopańskich siedzib. jest to też znak czasów – dążenie ludzi do dostatniego i wystawnego życia.
• (3) Dom – ojczyste gniazdo. Miłość do rodzinnego domu, własnego, odwołanie do korzeni – to także rys renesansowy.
• (4) Kodeks wartości uznawanych za najważniejsze przez renesansowego poetę: zdrowie, sumienie, uczciwość, życzliwość ludzi, dobre obyczaje i spokojna starość. Jest to pragnienie życia pełnego harmonii.

Oto fraszka, która jest dziękczynieniem wzniesionym ku Bogu za dom, piękno natury, harmonię ludzkiego życia. Poeta, choć składa Bogu hołd, nie pomija pierwiastka ludzkiego, wkładu człowieka w otaczający go świat. Bóg stwarza, Bóg błogosławi, ale – to moja praca. Dom w Czarnolesie – ukochany, musiał być schronieniem, ostoją, prawdziwym domem. Marmury i pałace zostawia poeta innym, sam wyznacza zbiór wartości, które dają człowiekowi spokój i szczęście: zdrowie, czyste sumienie, ludzka życzliwość, uczciwe pożywienie, dobre obyczaje i „nieprzykra starość”. Może to jest sposób na życie?

• Tworzenie mapy myśli: „Korzyści płynące dla duszy i ciała”
• Technika „niedokończonych zdań” „Drzewa dają nam …” –
• Praca samodzielna „Korzyści dla ciała i duszy”, opisane w wierszu „Na lipę” Jana Kochanowskiego

„Na lipę” Jan Kochanowski

„Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!

Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,

Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie

Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.

Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,

Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.

Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły

Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.

A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,

Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.

Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie

Jako szczep najpłodniejszy w hesperyskim sadzie.”

Pytania do uczniow

• Kto wypowiada sie we fraszce? Podmiotem lirycznym jest lipa
• Lipa mowi i chwali sie swoimi zaletami. Jaki srodek stylisyczny zastosowal poeta? (personifikacje czyli uosobienie poniewaz lipa zachowuje sie jak czlowiek.
• Podkresl lub wymien archaizmy, czyli wyrazy ktore wszyszly z uzycia.
• Uzupełnij mapę myśli. „Korzyści dla ciała i duszy”, opisane w tekście poetyckim „Na lipę” Jana Kochanowskiego; wyszukane w tekstach informacyjnych.

Spotkanie z gramatyka i ortografia str. 127-128 oraz cw. 3i 4 / str. 126 podrecznik

1. Prosze przeslac mi utworzone w programie Word.Art.com wyrazy zwiazane z tworczoscia Jana Kochanowskiego.
2. Wszystkie zalegle zadania domowe.
3. Cwiczenia z gramatyki/ podrecznik str. 119 cw. g1, g2, g5
4. Naucz sie plynnie czytac tekst Jana Pawla II pt:” Pamiec i tozsamosc-refleksje o patiotyzmie”. Podrecznik strona 139. Bede pytala na ocene.
5. Czytanie ze zrozumieniem Krzyzacy-fragment. Karta pracy ponizej do pobrania.
6. Prosze zapoznac sie z Evaluation, ktore wyslalam emailem Polish 15
7. Rzeczowniki i przymiotniki karta pracy z gramatyki rozwiaz. Do pobrania ponizej.
8. Cwicz ortografię w domu. Jest to aplikacja dyktand online. W tej  aplikacji mozecie znalezc dyktanda z wielu reguł – rz/ż, ch/h, ó/u, nie z innymi częściami mowy, mała/wielka litera. Dyktanda są dostosowane do odpowiedniego wieku  – są one pogrupowane według klas. Pocwiczcie dla klasy 7-8 Link jest ponizej.

Bardzo prosze pocwiczyc dyktanda Link: https://dyktanda.online

1. Nastepne zajecia online 15 stycznia o godzinie 18:00 do zobaczenia.

Temat: Spotkanie z Janem Kochanowskim-ojcem poezji polskiej. Analiza i interpretacja Piesni XXV Czego chcesz od nas Panie, Jana Kochanowskiego

1. Kalendarium zycia Jana Kochanowskiego i jego tworczosc.
2. Piesn jako gatunek poetycki
3. Analiza i czytanie ze zrozumieniem Piesni XXV Czego chcesz od nas Panie
4. Budowanie chmury wyrazow dotyczacych hymnu i Kochanowskiego praca w programie WordArt- prezentacja. Power by: Word.Art.com  Wypisac z uczniami wspolnie wyrazy jako przyklad do  Word Art. Nastepnie samodzielne wykonywanie Word.Art.

• Ogladniecie filmu documentalnego z tworczosci Kochanowskiego film dokumentalny 7 minut https://www.youtube.com/watch?v=PxcOR4RF_SY

• Czego chcesz od nas Panie tekst ze zdjeciami metoda aktywizująca

https://drive.google.com/file/d/1UVP5Ks9Mzv7ZRQB_Sw4OmAugk7z0Ac7k/viewSluchanie piesni XXV

5. Trzy karty pracy dla uczniow

Zagadnienia:

A – przedstawienie Boga w pieśni,

B – opis świata poprzez obrazy poetyckie,

C – relacje między człowiekiem i Bogiem,
A. Bóg

Wyjaśnij, jak renesansowy poeta postrzega Boga. Odpowiedz na pytania: Kim jest Bóg? Jaki jest Bóg? Swoje wnioski poprzyj cytatami z tekstu. Porównaj wyłaniający się z utworu wizerunek Boga z jego pojmowaniem w średniowieczu. Spostrzeżenia zapisz w tabeli.

B. Świat

Wyodrębnij elementy dzieła stworzenia ukazane w wierszu (np. kosmos, kula ziemska, roślinność, wody, prawa rządzące w przyrodzie), przytocz odpowiednie cytaty i uogólnij wnioski, odpowiadając na pytanie: Jaki jest świat stworzony przez Boga? Zinterpretuj ten obraz w kontekście renesansowej koncepcji piękna. Spostrzeżenia zapisz w tabeli.

C. Relacje człowieka z Bogiem

Zanalizuj 7 wersów rozpoczynających utwór oraz 4 go kończące. Na tej podstawie nazwij postawę człowieka wobec Boga. Jakie uczucia do Niego kieruje? Jak może Mu podziękować za Jego dobrodziejstwa? Zinterpretuj wersy: „Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie” i „Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszystko Twoje,/cokolwiek na tej ziemi człowiek mieni swoje” w kontekście wiedzy historycznej – nawiąż do wiadomości o ruchu reformacyjnym i sprzeciwie wobec handlu odpustami. Spostrzeżenia zapisz w tabeli.

Spotkanie z ortografia i gramatyka (podrecznik str.118-121)

6. Cwicz ortografię w domu. Jest to aplikacja dyktand online, ktora znalazlam online i jest ona stworzona dla uczniow szkoly podstawowej.

W tej  aplikacji mozecie spotkać dyktanda z wielu reguł – rz/ż, ch/h, ó/u, nie z innymi częściami mowy, mała/wielka litera. Dyktanda są dostosowane do odpowiedniego wieku  – są one pogrupowane według klas. Sa tez zasady.

Bardzo prosze pocwiczyc dyktanda Link: https://dyktanda.online

Prosze nie przysylajcie zadan domowych w picture. Nie jestem wstanie ich otworzyc i ciagle przerabiac. Zdjecia sa nie czytelne i za duze. Ponizej podaje link jak convert document na pdf. Na You tube jest duzo innych instukcji.

How to Convert Image to Word Document /How to Convert Image to Text in iPhone & Android

 

1. Uważnie przeczytaj wiersz pt. „Wieczór wigilijny”.

Podkreśl w tekście wiersza fragmenty mówiące o zwyczajach wigilijnych

WIECZÓR WIGILIJNY

Z tego lasu, co za rzeką, przyszła dzisiaj do nas

wyzłocona, wysrebrzona pięknie przystrojona.

Aż zapada nagle wieczór za tym lasem, rzeką.

Pierwsza gwiazdka się zapala w niebie gdzieś daleko.

Biały obrus lśni na stole. pod obrusem siano.

Płoną świeczki na choince, co tu przyszła na noc.

Na talerzu kluski z makiem, karp, jak księżyc srebrny.

Zasiadają wokół stołu dziadek z babcią, krewni.

Już się z sobą podzielili opłatkiem rodzice.

Już złożyli wszyscy wszystkim moc serdecznych życzeń.

Kiedy mama się dzieliła ze mną tym opłatkiem,

miała w oczach łzy, widziałem, otarła ukradkiem.

Nie wiem, co też mama chciała szepnąć mi do ucha:

bym na drzewach nie darł spodni, pani w szkole słuchał.

Niedojrzałych jabłek nie jadł, butów też nie brudzl…

Nagle słyszę, mama szepce: –Bądź dobry dla ludzi.

2. Napisz wypracowanie na jedna strone A4 minimum lub wiecej na temat:

„Moje Wymarzone Swieta Bozego Narodzenia.”

• Napisz o tradycjach i obrzedach twoich wymarzonych swiat.
• Podaj miejsce i dokladnie opisz jak najwiecej szczegolow.
• Wypracowanie ma byc ciekawe.
• Napisz dlugopisem, wyraznie!
• Rysunki wlasnoreczne tez mile widziane. Dodatkowo na kolejnej stronie.

3. Uzupelnij luki wlasciwa forma wyrazow w nawiasach cw. 5/ strona 107 i cw. 7 /108, Rozwiaz krzyzowke strona106/4 podrecznik.

4. Życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia dla wszystkich uczniow klasy 10 b wraz z rodzicami, posluchaj.

5. Dla chetnych Naucz się na pamięć wiersza Leopolda Staffa „Gwiazda” na ocene, recytacja online.

Zadania, tak jak zawsze prosze przeslac na moj adres emailowy.

• Przedstawiciele renesansu w Polsce
• Cwiczenia z podrecznika
• Slowniczek wyrazow zwiazanych z odrodzeniem
• Zamosc perla renesansu
• Ciekawe zwyczaje i tradycje Swiat Bozego Narodzenia w Polsce i na swiecie.
• Jak dawniej swietowano Boze Narodzenie.
• Analiza wiersza pt Gwiazda Leopold Staff.

·        Wiersz Teresy Jagiełło “Boże Narodzenie” czyta Tadeusz Borkowski.

Posluchaj:   https://www.youtube.com/watch?v=Gb6NjdPQvUU

1. Okres Bożego Narodzenia to czas, na który czeka wiele osób. Świąteczny nastrój, wyczekiwanie pierwszej gwiazdki, pasterka, pachnąca choinka, rodzina śpiewająca kolędy przy wigilijnym stole i troski, które na kilka chwil możemy odstawić na boczny tor.

Większość zwyczajów bożonarodzeniowych w Polsce jest nam dobrze znana, a jak te zwyczaje świąteczne wyglądają na świecie?

2. Wspolna analiza wiersza pt:„Gwiazda” Staffa ma wprowadzić uczniow w przepiękny, świąteczny nastrój.

„Gwiazda” Leopold Staff

Świeciła gwiazda na niebie,

Srebrna i staroświecka,

Świeciła wigilijnie,

 Każdy zna ją od dziecka.

Zwisały z niej z wysoka

 Długie, błyszczące promienie,

 A każdy promień to było

 Jedno świąteczne życzenie.

I przyszli – nie magowie,

 Już trochę postarzali –

 Lecz wiejscy kolędnicy,

 Zwyczajni chłopcy mali.

 Chwycili za promienie,

 Jak w dzwonnicy za sznury,

 Ażeby śliczna gwiazda

 Nie uciekła do góry.

Chwycili w garść promienie,

 Trzymają z całej siły.

 I teraz w tym rzecz cała,

 By się życzenia spełniły.             

Wieczór wigilijny – jedyny w roku, uroczysty, o niepowtarzalnej atmosferze. Po nim nastąpi noc pełna cudów: narodzi się Bóg-Człowiek, na niebie pojawi się gwiazda, która zaprowadzi pasterzy i monarchów do stajenki, śpiewać będą anielskie chóry, zwierzęta odezwą się ludzkim głosem.

Cud zdarza się również w wierszu „Gwiazda”. Kolędnicy chwytają promienie gwiazdy wigilijnej.

Poeta przeniósł cechy gwiazdy świecącej na niebie na gwiazdę kolędników.

W noc Bożego Narodzenia wszyscy są szczęśliwi. Kolędnicy „trzymają z całej siły” gwiazdę, aby atmosfera ciepła, serdeczności, miłości pozostawała wśród ludzi na długo, aby była obecna stale, nie tylko w ten jeden wieczór.

Wiersz Staffa ma wprowadzić czytelnika w przepiękny, świąteczny nastrój. W tym celu poeta odwołał się do uczuć czytelnika.

3. Czym charakteryzowala sie architektura renesansu w Polsce

4. Gdzie znajdziemy najciekawsze przykłady architektury odrodzenia w naszym kraju? Które z nich są najpiękniejsze i czym mogą nas zaskoczyć?

Oto lista najpiękniejszych renesansowych zabytków w Polsce. Architekturę renesansową cechowało kilka elementów. Twórcy z zamiłowaniem sięgali do sztuki antycznej, a ich głównym celem było osiągnięcie idealnej proporcji i harmonii.
Wszelkiego rodzaju zdobienia były eleganckie, powściągliwe i wykwintne. Elementem obowiązkowym był krużganki, kolumny oraz arkady.

Najpiękniejsze renesansowe zabytki w Polsce

Zamek Piastów Śląskich w Brzegu

 Piękny renesansowy zamek książęcy jest zdecydowanie jednym z najpiękniejszych obiektów Dolnego Slaska. Dzięki swojej zachwycające architekturze nazywany jest mianem Śląskiego Wawelu.

Zamek Królewski w Niepołomicach

Na pierwszym miejscu znajduje się oczywiście zachwycający Zamek Krolewski. Chociaż został on wybudowany w stylu gotyckim w XIV wieku, to jego przebudowa w stylu renesansowym za panowania Zygmunta Augusta sprawiła, że dziś cieszy się ogromną popularnością wśród turystów oraz nazywany jest drugim Wawelem. Za czasów Piastów był on miejscem często odwiedzany przez królów i książąt przebywających w Krakowie.

Ratusz w Chełmnie

Chociaż chełmiński ratusz został wybudowany w XIII wieku, to jego przebudowa w latach 1567-1572 uczyniła go jednym z najcenniejszych obiektów renesansowych w naszym kraju. Centralna budowla miasta mierzy 47 metrów, przykuwa spojrzenia białymi ścianami oraz bogatymi zdobieniami.

Ratusz w Sandomierzu 

Będąc w Sandomierzu, koniecznie powinniśmy zobaczyć kilka naprawdę wyjątkowych zabytków. Jednym z najcenniejszych jest oczywiście Ratusz. Jest to najstarszy oraz najokazalszy budynek mieszczący się w centrum Starego Miasta. Jego początki sięgają połowy XIV wieku, kiedy wzniesiona została pierwsza murowana gotycka budowla na planie kwadratu.
Ratusz w Tarnowie

Jest to bez wątpienia jeden z piękniejszych obiektów renesansowych w Polsce, a także jeden z piękniejszych ratuszy miejskich w całym kraju. Stanowi on wizytówkę Tarnowa oraz jedno z najczęściej fotografowanych przez turystów obiektów. Wybudowany w XIV wieku i był pierwotnie budowlą gotycką. Wielokrotnie przebudowywany zyskał w końcu dzisiejszy renesansowy wygląd. Cechą charakterystyczną tarnowskiego ratusza jest ceglana dobudówka wieńcząca bryłę budynku.


Renesansowe kamienice w Kazimierzu Dolnym 

Ratusz w Poznaniu 
Bo chociaż wszyscy wspominają poznańskie koziołki, to równie ważny jest fakt, że ratusz, który zamieszkują, jest jednym z najpiękniejszych renesansowych budowli w naszym kraju. Początki poznańskiego ratusza sięgają XIV wieku, kiedy to powstał tu prosty gotycki budynek wzniesiony na planie kwadratu. Następnie budynek został, rozbudowywany w XV wieku, na początku XVI wieku przebudowano jego wnętrza, a na przełomie XV i XVI wieku wzniesiono wieże. W 1536 roku zarówno ratusz, jak i znaczną część rynku strawił pożar. Ratusz gruntownie odbudowano w latach 1550-1560. Wtedy zyskał on formę bardzo zbliżoną znanej dzisiaj. Piękny renesansowy budynek zachwyca przede wszystkim swoją fasadą.

Sukiennice w Krakowie

Zamość jest miastem, które całe stanowi niezwykłym zabytkiem. Został zaprojektowany jako renesansowe miasto idealne i do dziś możemy dostrzec i zachwycać się charakterystycznymi założeniami urbanistycznymi. Chociaż część budynków na przestrzeni lat przeszła liczne przebudowy, niepowtarzalny charakter miasta nadal jest mocno wyczuwalny. Zamość do dziś bywa nazywany Perłą Renesansu, będącą szczytowym osiągnięciem renesansowej myśli urbanistycznej i uważany jest za jeden z najwspanialszych zespołów urbanistycznych na świecie!

1. Na podstawie lekcji online oraz ogladnietego filmiku wymien przynajmniej dziesiec powodow, dla ktorych XVI wiek zasluguje na miano”zlotego wieku” w dziejach Polski.

1. Do podanych definicji dobierz wyrazy ponizej podane. Wypisz je w odpowienim miejscu. spichlerz, unia, dynastia, najazd, przywilej, piastowac, mieszczanski, dostantio, warstwa spoleczna, wloszczyzna.

a)…………………………………………….- szczegolne uprawnienie przyznane osobie lub grupie ludzi.

b)……………………………………………- budynek sluzacy do skladania i przechowywania zboza

c)…………………………………………….-zwiazek, polaczenie panstw, ziem, organizacji

d)……………………………………………..- sprawowac wladze, miec wladze.

e)…………………………………………….- dotyczacy mieszczan (mieszkancow miast)

f)……………………………………………..- rodzina krolewska sprawujaca wladze.

g)……………………………………………..- bogato, zamoznie

h)…………………………………………….- zbrojna napasc wojsk nieprzyjacielskich na jakis kraj.

i)………………………………………………- grupa ludzi, grupa spoleczna

j)……………………………………………….- warzywa: marchewka, pietruszka, por, kapusta

3. Podrecznik str. 94 / cw. 4 Przeksztalc podane zdania. Oraz cw. 2 i 3/str.101

4. Przeczytaj Kartka z historii Polski – Odrodzenie str. 90-92 podrecznik.

5. Przeczytaj tekst w zalaczniku a nastepnie zaznacz wlasciwe odpowiedzi. Tylko odpowiedzi przesli do oceny.

6. Spotykamy sie za tydzien 18 grudnia o godzinie 18:00 online. Do zobaczenia.

• Gatunki literackie
• Najwazniejsze cechy epoki ( odkrycia, humanizm, jezyki narodowe, reformacja, odrodzenie sztuki i kultury antycznej)
• Przedstawiciele
• Analiza holdu pruskiego na podstawie obrazu Jana Matejki.

W wieku XVI mialy miejsce trzy bardzo wazne wydarzenia historyczne ZAPAMIETAJ!

1. Hold pruski 1525r.

• Rozwiazany zostal zakon krzyzacki po klesce pod Grunwaldem
• Ksiaze Prus zlozyl uroczysty hold naszemu krolowi Zygmuntowi Staremu

2. Unia polsko-litewska 1569r. w Lublinie

• Powstala Rzeczpospolita obojga Narodow ( dwa narody Polacy i Litwini) jeden krol.

3. Konfederacja warszawska 1573r.

• Umowa szlachty z krolem Zygmuntem Augustem, ktora zapewniala wolnosc wyznania.

Gatunki literackie charakterystyczne dla Odrodzenia

• sielanka – utwór poetycki, przedstawiający życie ludu na tle natury, zawierający elementy realistyczne, podkreślający wdzięk prostego, wiejskiego życia; akcja sielanki jest słabo rozwinięta, przeważają opisy i piosenki.
• fraszka (wł. frasca = bagatela, drobnostka) – krótki utwór poetycki będący odmianą epigramatu, najczęściej żartobliwy i na błahy temat, dotyczący jakiegoś zdarzenia lub osoby, o charakterze anegdotycznym, zamknięty wyrazistą pointą stanowiącą wyostrzenie myśli lub konkluzję; nazwę wprowadził Kochanowski, w okresie renesansu pisał podobne utwory M. Rej (figliki), później Potocki, Morsztyn, Krasicki, Trembecki, Mickiewicz, Tuwim, Gałczyński.
• pieśń – gatunek liryczny, którego pochodzenie wyprowadza się ze starożytnych pieśni obrzędowych, śpiewanych przy akompaniamencie muzyki; pieśń cechuje uproszczenie budowy, prosta składnia, ułatwia ukształtowanie melodii; do tradycji pieśni Horacego nawiązał w Polsce Jan Kochanowski; obok najczęściej uprawianej pieśni jako wiersza lirycznego, często o tematyce miłosnej, wykształciły się różne jej odmiany, związane z ramą sytuacyjną – np. pieśń powitalna i pożegnalna, pieśń pochwalna, pieśń biesiadna  pieśń poranna, pieśń wieczorna; obok pieśni jako gatunku istnieją pieśni popularne – ludowe, żołnierskie, powstańcze, legionowe;
• tren – (threnos = lament, pieśń żałobna, opłakiwanie), utwór poetycki o tonie elegijnym i charakterze żałobnym, poświęcony wspomnieniu osoby zmarłej, rozpamiętywaniu jej zalet i uczynków. Gatunek ten ukształtowany już w antyku (m.in. Pindar, Owidiusz) wprowadził do poezji polskiej Jan Kochanowski, tworząc zarazem cykl trenologiczny. Wśród kontynuatorów Kochanowskiego był Klonowic, Kniaźin. Nawiązywali do niego Słowacki (W Szwajcarii), Broniewski (Anka).
• elegia – utwór poetycki wyrażający nastroje smutku i melancholii, wywołane rozstaniem z osobą, miejscem lub przedmiotem albo ich utratą; elegia ma często charakter wspomnieniowo-refleksyjny; mówi o śmierci, miłości;
• emblemat – utwór liryczny, także gatunek literacki o charakterze dydaktyczno-moralizatorskim, łączący alegoryczny obraz lub rysunek ze słowem; składa się zwykle z trzech części: inskrypcji (sentencji), obrazu, subskrypcji (niewielki wiersz);
• tragedia –utwór literacki przeznaczony do wystawiania na scenie, w którym przedstawione są losy człowieka, zwykle wybitnego, wchodzącego w konflikt z tak zwanymi siłami wyższymi (na przykład z Bogiem, losem, prawem czy moralnością).
• sonet to gatunek poetycki charakteryzujący się kunsztowną kompozycją. Wiersz składa się z czternastu wersów zgrupowanych w cztery strofy: dwa tetrastychy i dwie tercyny. Zwrotki czterowersowe mają charakter opisowy, zaś trzywersowe –… Tren podobnie jak epitafium jest odmianą literatury funeralnej (pogrzebowej).. Petrarka, Szekspir i Mikołaj Sęp Szarzyński.

Musisz wiedziec co to byla Rzeczpospolita Obojga Narodów i jakie byly postanowienia Unii Lubelskiej.

Rzeczpospolita Obojga Narodów

Unia podpisana w Lublinie w 1569 roku doprowadziła do utworzenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku połączenia Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstał jeden z największych terytorialnie krajów w Europie. W państwie tym mieszkało wiele narodów (między innymi: Polacy, Litwini, Rusini, Kozacy, Żydzi) i wyznawano różne religie. Sprzyjało to rozwojowi kultury, ale rodziło też wiele problemów. Unia była niespotykanym wówczas przykładem, że dwa kraje mogą się porozumieć i zjednoczyć w pokojowy sposób. Przetrwała ponad dwieście lat i na trwałe wpisała się do historii obu państw.

Co to jest hołd lenny? Hołd pruski.

W wyniku tego ceremoniału między wasalem a seniorem zawiązany był stosunek zależności. Ceremonia hołdu miała najczęściej charakter niezwykle uroczysty. Wasal, który przybywał na dwór swego przyszłego seniora, odrzucając broń, mówił: “Panie, chcę zostać waszym człowiekiem”. Następnie klękał a swe złożone ręce wkładał w ręce pana feudalnego. Miało to symbolizować całkowita bezbronność lennika i jego całkowite poddanie się woli seniora. Wasal składał seniorowi przysięgę na wierność. Obiecywał służyć radą i pomocą zbrojną. Po przysiędze senior nakazywał wasalowi powstać i całował go w usta (pocałunek pokoju). Na koniec wasalowi nadawane było lenno. Nadanie lenna (była to tak zwana inwestytura) symbolizowało wręczenie lennikowi chorągwi lub włóczni, a w przypadku biskupów – pastorału. Hołd obowiązywał wasali dożywotnio i musiał być ponowiony przez ich następców. Gdy wasal nie wywiązywał się z przysięgi, senior mógł go pozbawić lenna. Ceremoniały hołdu lennego upowszechniły się głównie na zachodzie Europy.

 Zamiast Państwa Zakonnego pojawiło się świeckie Księstwo Pruskie, czyli powszechnie znane Prusy Książęce. Początkowo było ono zależne od Polski, jednak z biegiem czasu ta zależność osłabła, a Prusy wyrosły na groźnego przeciwnika. Jedno z trzech państw zaborczych.