Praca domowa do oddania na 2 maja 2020

Polecenie 1 – Ćwiczenia z historii Polski na rozumienie tekstu mówionego:

A. znajdź na mapie Polski miejscowość Pelplin, i zapisz w zeszycie odpowiedź na pytanie: w jakiej części Polski  i obok jakiego większego miasta jest położony.
B. Znajdź informację o zakonie cystersów i zrób krótką notatkę w zeszycie

C. Następnie obejrzyj film:

https://youtu.be/qhucoi_n28I

 i odpowiedz pisemnie w zeszycie na pytania, prześlij odpowiedzi A,B i C oraz odpowiedzi pisemne podane poniżej, na adres klasa10a@gmail.com

  1. Kto i w którym wieku przybył i założył  klasztor w Pelplinie?
  2. Jakie miejsca/miejscowości w Polsce zakwalifikowano jako pomniki historii?
  3. W którym roku Cystersi osiedlili się w Pelplinie? Jaki to wiek?
  4. Co to jest jarmark cysterski?
  5. Jaki jaki styl architektoniczny oznacza termin – bazylika?
  6. Jakie są wyjątkowe cechy gotyku pelplińskiego?
  7. Jakie materiały budowlane zastosowano do budowy Bazyliki Pelplińskiej?
  8. Co powiedział o Bazylice Pelplińskiej Polski kronikarz Jan Długosz?
  9. Ile lat trwała budowa Bazyliki Pelplińskiej?
  10. Ile lat trwało wykańczanie wnętrza?
  11. Co jest charakterystyczne i wyjątkowe w budowie więźby dachowej (strychu)?
  12. Ile lat ma konstrukcja dachu?
  13. Do czego służył kierat deptakowy?
  14. Co to są stalle?
  15. Co to jest „mizericordia” i do czego służyła?
  16. Ile godzin dziennie musieli mnisi spędzić w stallach?
  17. W jaki oryginalny sposób, niespotykany w średniowieczu, podpisali się rzeźbiarze stalli opata?
  18. Co było pierwowzorem dla barokowego oltarza w Pelplinie?
  19. Jak wysoki jest ołtarz?
  20. Jak długo Herman Hann malował obraz koronacji Najświętszej Marii Panny w ołtarzu głównym?
  21. Co możesz powiedzieć o zapłacie jaką malarz otrzymał za namalowanie tego obrazu?
  22. Jak wielka jest biblioteka Klasztoru w Pelplinie?
  23. Jaka jest najcenniejsza księga w zbiorach biblioteki?
  24. Wyjaśnij co to jest Biblia Gutenberga?
  25. Co to jest Madonna Szafkowa?
  26. Przez ile lat funkcjonowało opactwo cysterskie?
  27. Jaki los spotkał klasztor po pierwszym rozbiorze Polski?
  28. Od którego roku kościół klasztoru cystersów w Pelplinie jest katedrą?
  29. Co zrobili Niemcy po zajęciu klasztoru w 1939 roku? 
  30. Kto odwiedził Pelplin w roku 1999?

Polecenie 2.

Powtórzenie wiadomości ortograficznych – Piszemy i mówimy: ” ż ” czy ” rz ” ?

Piszemy rz, gdy:

• w innych formach lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na  r

np.: dworze – dwór, dworzec – dworca,  porze – pora,

worze – wór, morze – morski; pierze – pióro

• w rzeczownikach zakończonych przyrostkiem: -arz,

np. gospodarz, malarz, lekarz, piekarz, stolarz.

 • po spółgłoskach: p, b, g, t, d, k, g, ch, j, w:

np. brzmi, przerwa, trzeba, grzyb, krzyk, wrzask, ujrzał, przygoda, brzoza, mistrz, drzewo, grzywa, chrzan, ujrzeć, wrzesień

Wyjątki: pszenica, pszczoła, kształt, Pszczyna.

• gdy jest niewymienne:

np: Murzyn, rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, porzeczka, korzeń,  rzut, rzeka, rząd, rzecz, rzadki, orzech, rzemień, rzeźba.

Piszemy ż, gdy:

• W innych formach tego wyrazu lub w wyrazach pokrewnych wymienia się na: g, z, ź, s, dz, h:

g – np. możesz – mogą, rożek – rogi

dz – np. pieniężny – pieniądz, mosiężny – mosiądz

h – np. drużyna – druh

ź – np. wożę – wozić – woźnica, grożę – grozić, mrożony – mroźny

s – np. papież – papieski, wyżej – wysoki, bliżej – blisko

• w końcówkach: -aż, -eż rzeczowników rodzaju żeńskiego:

młodzież, odzież, sprzedaż

Wyjątki: twarz, macierz

• Gdy jest niewymienne, np.: żagiel, odzież, sprzedaż. młodzież, żmija, gżegżółka, mżawka, żal, żur, żart, żyto, żenić się, żółty, żarłok, żuraw, żegluga, żyletka, żongler, żyrandol, żuk, żyrant, żubr, reportaż, żądać

• po literach l, ł, n, r:  ulżyć, łżeć, branża, rżysko

• w partykule -że:  skądże, róbże, także, mówże, jakże

A. Ćwiczenia: 

(Zrób ćwiczenia i skonsultuj je w domu z kimś znającym język polski)

1. Do podanych rzeczowników dopisz pochodne przymiotniki i użyj je w zdaniu.

Np. moździerz – moździerzowe. Moździerzowa kula rozwaliła gruby mur.

burza –

orzech –

jarzębina –

rzemień –

korzeń –

2. Przepisz i wyjaśnij pisownię podanych wyrazów dopisujęc takie formy w których

występuje wymiana rz na r. Podkreśl wymieniajęce się litery rz – r.

Np. w skórze – skóra

na murze –

na chmurze –

na piórze –

w kapturze –

po wichurze –

na dworze –

w korze –

w utworze –

3. Przepisz podane wyrazy dopisujęc zdrobniałe rzeczowniki. Podkreśl rz.

Np. talerz – talerzyk

spichlerz – . . . . .

kołnierz – . . . . . korytarz – . . . . . kalendarz – . . . . .

nietoperz – . . . .. . kałamarz – . . pęcherz – …

4. Uzasadnij pisownię w podanych wyrazach, dopisujęc wyrazy, w których zachodzi

wymiana na g, dz.

Np. Skarży – skarga pieniężny – pieniądz

trwoży- . . . . . . . . . . . wstążka – . . . . . . . . . . .

służy- . . . . . . . . . . . książka- . . . . . . . . . . . .

krąży- . . . . . . . . . . . różek- . . . . . . . . . . .

waży – . . . . . . . . . . . nóżka- . . . . . . . . . . .

dłuży – . . . . . . . . . . . dróżka- . . . . . . . . . . .

liże – . . . . . . . . . . . pierożek- . . . . . . . . . . .

5. Do podanych wyrazów dopisz po dwa wyrazy pokrewne.

pszczoła – ………………………………………. …………………………………………..

kształt – ………………………………………. …………………………………………..

6. Przepisz, dodając do przymiotników mianownik liczby mnogiej podanych w nawiasie rzeczowników. Podkreśl ż.

(pasożyt) (nóż) (filiżanka) ( ciężar) (odwilż) (kałuża) (żart) (książka) (żołnierz) (ścieżka) (piżama) (mżawka)

Np. złośliwe pasożyty

ostre – . . . . . . . . . . .

porcelanowe – . . . . . . . . . . .

wielkie – . . . . . . . . . . .

marcowe – . . . . . . . . . . .

brudne – . . . . . . . . . . .

miłe – . . . . . . . . . . .

ciekawe – . . . . . . . . . . .

dzielni – . . . . . . . . . . .

utarte – . . . . . . . . . . .

flanelowe – . . . . . . . . . . .

jesienne – . . . . . . . . . . .

7. Przepisz podane związki wyrazowe, uzupełniając je brakującumi literami rz lub ż:

doj ..  ała  po . .  eczka …………………………………………………………………

. .  ółta ró. . a …………………………………………………………………

du . .a  ko.  .yść …………………………………………………………………

st . . elista wie . . a …………………………………………………………………

. . . onaty mę..  czyzna …………………………………………………………………

kradzie .  .  bi .  . uterii …………………………………………………………………

drapie.  . ne  zwie. . ę …………………………………………………………………

zło. .  one   p. . y .  .eczenie …………………………………………………………………

8. Użyj w zdaniach podane wyrazy. Postaraj się zapamiętać poprawną pisownię tych wyrazów.

przecież. ……………………………………………………………………………………………………

wciąż …………………………………………………………………………………………………….

już …………………………………………………………………………………………………….

chociaż …………………………………………………………………………………………………….

aż …………………………………………………………………………………………………….

któż …………………………………………………………………………………………………….

ponieważ  ………………………………………………………………………………………………….

tuż ……………………………………………………………………………………………………

cóż …………………………………………………………………………………………………….

9. Uzupełnij wierszyk “ż” lub “rz”.

Kochana  MAMUSIU!

Drogi  TATO!

Bardzo jest miłe obecne lato.

Słonko wci__ pra__y, sma__y, __ar, du__y.

Ka__dy z nas skórę ma ju__ jak Mu__yn.

Na wy__ywienie te__ nie na__ekam:

Mam dość ja__yn, ry__u i mleka.

Wa__a nam __urek. Z po__eczek, je __yn

co dzień jest kompot po__ywny, świe__y.

Wygladam dob__e. Śmiało __ec mo__na,

__e rosnę chy__o, jakby na dro__d __ach.

A ile p__ygód, wra__eń, spost __e__eń!

Pogoń za tchó__em, bój__mii z je__em,

Połów węgo __y, nietope__  w wie__y …

Wprost __eka zda __eń, proszę mi wie __yć.

Jestem zdrów, __eśki jak ho__y __aczek:

__ucam oszczepem, biegam, wzwy __skaczę!

I tylko czasem myśl ku domowi

Zwracam z pytaniem: czy wszyscy zdrowi?

Proszę odpisać, bym nie czuł źle się.

Zasyłam tysiac całusów!

GRZESIEK

10. Wierszyk uzupełnianka:

“Papu__ko, papu__ko,

powiedz mi coś na u__ko.”

“Nic ci nie powiem, boś ty plotka__ ,

Powtórzysz każdemu, kogo spotka__.”

B. Słowniczek wyrazów z rz (wydrukuj poniższą listę wyrazów i naucz się pisowni na pamięć, następnie poproś kogoś z rodziców by cię sprawdzili):

brzoza

burza

chrzan

chrząszcz

dojrzały

drzemka

drzewo

grzanka

jarzębina

jarzmo

jarzyna

kołnierz

korzyść

korzeń

krzew

krzyk

macierz

modrzew

Murzyn

narzecze

nietoperz

odkurzacz

odrzucać

ołtarz

orzech

orzeczenie

orzeźwić

perz

porządek

porzeczka

rzadki

rządzić

rzecz

rzeka

rzemiosło

rzemyk

rzepak

rzetelnie

rześko

rzeźnia

rzeżucha

rzodkiew

rzucać

skorzystać

spichlerz

stchórzyć

świerzb

szczerzyć

talerz

tchórz

trzask

ujarzmić

urzędnik

urznąć

węgorz

wierzch

wierzchowiec

wrzesień

wyrzutnia

wzburzony

zakorzeniony

zaperzyć się

zburzyć

zdarzenie

zmierzch

zorza

zwierzę

C. Słowniczek wyrazów z ż

żołnierz

bagaż

bandaż

chyżo

ciężar

dążenie

dżdżownica

dżem

drożdże

drapieżca

dżokej

dżuma

dżungla

dżentelmen

garaż

grabież

instruktaż

jałmużna

jeżyna

każdy

kożuch

kradzież

książę

leży

łupież

łyżka

małżowina

mężczyzna

młodzież

nożyczki

odzież

oręż

papież

pasażer

pożytek

róża

sabotaż

smażyć

spiżarnia

spiżowy

sprzedaż

straż

stróż

świeży

wężyk

wieża

wiraż

witraż

wróżbita

wyżeł

zboże

żagiel

żal

żłób

żółtko

żółw

żubr

żurawina

żar

żarłok

żądanie

żądło

żebrać

żebro

żegnać

żelazo

żmija

pasożyt

pejzaż

pilotaż

pożądać

pożyczyć

życie

życzenie

żyto

żywica

żyzny

żona

 

 

 

Posted in Uncategorized.